Σχηματισμός και λειτουργία των ομάδων.

1.Διαμόρφωση συμβολαίου: το συμβόλαιο βγάζει τους μαθητές από τον παθητικό ρόλο και του ζητά προσωπική εμπλοκή, αξιοποιεί  τις προσωπικές του εμπειρίες, συναίσθημα, συνυπευθυνότητα κλπ.

2.Επιλογή: προτείνουμε στα παιδιά να κοιταχτούν και μετά να διαλέξουν ένα συμμαθητή τους που τους είναι λιγότερο γνωστός και θέλουν να τον γνωρίσουν περισσότερο. Μ’ αυτή την επιλογή ενθαρρύνουμε την αξιοποίηση του συναισθήματος και συνδέοντας «αγνώστους» καλλιεργούμε τη βάση για τη συνοχή.

3. Δυάδα: προτρέπουμε τα ζευγάρια να μετακινηθούν σε όλη την τάξη και να επιλέξουν ένα χώρο όπου θα καθίσουν σε δύο καρέκλες ,ο ένας  απέναντι από τον άλλο, ώστε να βλέπονται, σε απόσταση η μία δυάδα από την άλλη. Κατ’ αυτό τον τρόπο αναδύεται η αυτορρύθμιση της ομάδας και η οικειότητα μεταξύ τους.

4.Γνωριμία: προτείνουμε να μιλήσουνε, ο ένας στον άλλο, για κάτι προσωπικό, καθημερινό και απλό, όπως οικογένεια, παιχνίδια που τους αρέσουν, τι δεν τους αρέσει κλπ. Συνήθως ανακαλύπτουν ομοιότητες που τους συνδέουν και δεν τις περίμεναν. Μ’ αυτό τον τρόπο το κάθε άτομο εκφράζεται και υπηρετείτε η αρχή της αναφοράς και του σεβασμού του «προσώπου».

5. Έμφαση στη θετική εμπειρία: να εκμυστηρευτούν αυτό που τους αρέσει πιο πολύ απ’ όλα.

6.Τετράδα: η κάθε δυάδα να διαλέξει μια άλλη δυάδα με το ίδιο κριτήριο (την πιο «άγνωστη»). Προτείνουμε στην τετράδα να οριοθετηθεί από τις άλλες ομάδες και να συγκεντρωθεί στη δική της συναλλαγή.

7. Παρουσίαση: το κάθε μέλος της τετράδας να παρουσιάσει το ταίρι του όπως το γνώρισε όταν ήταν ζευγάρι.

8.Ολομέλεια: κάθε τετράδα  να επιλέξει, να παρουσιάσει και να μοιραστεί με όλα τα παιδιά κάποια στοιχεία της δικής της ομάδας. Συμβολικά μπαίνουν σε διαδικασία μοιράσματος μεταξύ ατόμου-δυάδας-μικρής ομάδας-ολομέλειας και επίσης ακούγονται όλες οι φωνές.

9.Ονομασία ομάδας: «υπογράφουν», με όποιο τρόπο επιλέξει η τετράδα (ζωγραφιά, γράψιμο κλπ)  σ’ ένα χαρτί  και διαλέγουν ένα όνομα. Η υπογραφή, ενισχύει την ευθύνη σε ατομικό και ομαδικό επίπεδο. Το όνομα ή «παρατσούκλι» προκαλεί χαλάρωση, γέλιο, οικειότητα. Έτσι θα παρουσιάζει κάθε ομάδα το έργο της στην ολομέλεια, με τον εκπρόσωπο που θ’ αποφασίσει.

10.Σύνδεση ομάδων-κλείσιμο: υπογραμμίζουμε τη συμβολή κάθε ομάδας στο συνολικό έργο (project, θέμα, δραστηριότητα κλπ) και αναδεικνύουμε τη σύνδεση και τη συμπληρωματικότητα της μιας με την άλλη. Συνδέουμε τον γενικότερο στόχο της ομάδας τάξης με το έργο και τα μηνύματα των μικρών ομάδων. Βασική αρχή: όλοι είμαστε χρήσιμοι, όλοι συνδεόμαστε στο ομαδικό γίγνεσθαι.

Οι ομάδες δεν είναι στατικές. Η διαμόρφωσή τους εξαρτάται από το «τι θέλουμε να κάνουμε». Κάθε φορά συζητάμε στην ολομέλεια τον κοινό σκοπό, συναποφασίζουμε το συμβόλαιο και ανάλογα με τους επιμέρους αλλά και τον τελικό στόχο διαμορφώνονται οι ομάδες. Πριν το  συμβόλαιο μπορούν να τίθενται τα παρακάτω ερωτήματα στην ολομέλεια αλλά και στη μικρότερη ομάδα:

Α. «τι προσδοκώ εγώ απ’ αυτή την εργασία;»

Β. «τι προσδοκά η τάξη από μένα;»

Γ. «τι προσδοκώ εγώ από τον εαυτό μου στα πλαίσια αυτής της εργασίας;»

Από τα μέσα της χρονιάς όταν τα παιδιά θα έχουν αποκτήσει οικειότητα με τη λειτουργία των ομάδων και θα έχουν γνωριστεί καλύτερα θα μπορούσαμε να κάνουμε ομάδες με τη βοήθεια του κοινωνιογράμματος και να ανατροφοδοτήσουμε την εκ/κή διαδικασία με τα αποτελέσματα του κοινωνιογράμματος.

Καλή επιτυχία !

apo Ελένη Αναστασοπούλου

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί να διαβάζει μόνο του

Στόχος του γονέα είναι να επιτύχει το παιδί αυτό που ονομάζουμε αυτορρύθμιση.

Από την Ευφροσύνη Μήτσιου, Ψυχολόγο Α.Π.Θ., Msc. Σχολική – Εξελικτική Α.Π.Θ., Συνεργάτη Κέντρου Εκπαίδευσης και Αντιμετώπισης Διατροφικών Διαταραχών (ΚΕΑΔΔ)
Ο τρόπος που θα οργανώσει ένα παιδί το διάβασμά του παίζει καταλυτικό ρόλο όχι μόνο στην επίδοσή του στο σχολείο αλλά κυρίως στην εικόνα και στη σχέση που θα αναπτύξει με τη μάθηση γενικότερα.
Είναι σημαντικό να κατανοήσουν οι γονείς ότι δεν «διαβάζουμε» όλοι μαζί τα μαθήματα της επόμενης μέρας αλλά στην ουσία βοηθάμε ή καλύτερα μαθαίνουμε το παιδί (ιδίως στις πρώτες τάξεις του δημοτικού) να οργανώνει τη μελέτη του ώστε να είναι αποδοτική και όσο το δυνατόν λιγότερο κουραστική. Αυτό ενισχύει την αίσθηση της υπευθυνότητας στο παιδί και του δίνει μια εικόνα για τις δυνατότητες, τις αδυναμίες του και τον εκτιμώμενο χρόνο που απαιτείται. Στόχος του γονέα είναι να επιτύχει το παιδί αυτό που ονομάζουμε αυτορρύθμιση. Μερικοί τρόποι που μπορεί αυτό να επιτευχθεί:
- Προτείνετε στο παιδί να τοποθετήσει το πρόγραμμα της εβδομάδας σε σημείο που να μπορεί να το βλέπει εύκολα όπως, στο γραφείο, στην πόρτα, στη ντουλάπα του δωματίου του χωρίς να χρειάζεται να του το υπενθυμίζετε εσείς συνεχώς.
- Βοηθήστε το παιδί να οργανώσει το χώρο του δωματίου του με τέτοιο τρόπο ώστε να μην επηρεάζεται την ώρα της μελέτης από άλλα ερεθίσματα όπως, από το γραφείο να μην έχει θέα έξω από το παράθυρο, να κλείνει την πόρτα για να μην αποσπάται η προσοχή του από άλλους θορύβους (δικές σας συζητήσεις, τηλεόραση, άλλες ηλεκτρικές συσκευές) και να προσαρμόσετε το φωτισμό ώστε να η μελέτη να είναι πιο ξεκούραστη για τα μάτια.
- Μέρος της οργάνωσης είναι και η έγκαιρη προετοιμασία του σχολικού εξοπλισμού (τσάντα με βιβλία της ανάλογης ημέρας, κασετίνα με όλα τα απαραίτητα) – στην αρχή με μια δική σας βοήθεια αλλά στη συνέχεια από το ίδιο το παιδί.
- Δείξτε του τη σωστή στάση του σώματος στο γραφείο ή ακόμη και στον υπολογιστή προσαρμόζοντας την καρέκλα στην ανάλογη θέση. Αφήστε το παιδί να το ακολουθήσει και αν δείτε να το ξεχνά υπενθυμίστε το.
- Αναφορικά με τις δραστηριότητες εκτός σχολείου πολλοί γονείς σκέφτονται να στείλουν τα παιδιά για εκμάθηση ξένων γλωσσών, μουσικών οργάνων, αθλημάτων. Μην ξεχνάμε ότι το παιδί αυτό που χρειάζεται είναι ξεκούραση και εκφόρτιση από το άγχος των τόσων υποχρεώσεων συνήθως μέσω παιχνιδιού. Ρωτήστε το παιδί με τι θα ήθελε να ασχοληθεί προσπαθώντας να περιορίσετε τις δικές σας προσδοκίες ή (ανεκπλήρωτα) όνειρα για παράδειγμα, να μάθει πιάνο γιατί σας αρέσει η κλασική μουσική.
- Αποφύγετε να ζητήσετε από το παιδί να ξεκινήσει το διάβασμα μόλις επιστρέψει από το σχολείο ή μετά από το παιχνίδι καθώς αυτό το διάστημα είναι για ξεκούραση ή για να ενισχύσετε την ποιοτική επικοινωνία με το παιδί σας μέσω συζήτησης (μοίρασμα σκέψεων και συναισθημάτων της ημέρας).
- Βοηθητικό είναι να ξεκινήσει το παιδί να διαβάζει τα πιο δύσκολα μαθήματα στην αρχή και να μην τα αφήσει στο τέλος που θα είναι πιο κουρασμένο.
- Αντίστοιχα, μπορεί να διαβάσει πρώτα αυτά που βαριέται ή που του προξενούν μειωμένο ενδιαφέρον ώστε να κινητοποιείται στη συνέχεια να διαβάσει και αυτά που του αρέσουν περισσότερο.
-  Μην ξεχνά τα μικρά και συχνά διαλλείματα ακόμη και αν δεν νιώθει ιδιαίτερα κουρασμένο.
- Αν το δυσκολεύουν τα θεωρητικά μαθήματα (όπως, ιστορία) προτείνετε εναλλαγή με πρακτικά μαθήματα (όπως, μαθηματικά). Στα θεωρητικά θα το βοηθήσει αρκετά να του δείξετε τρόπους εκμάθησης όπως, να δίνει μια κεντρική ιδέα – τίτλο, λέξεις – κλειδιά ή να υπογραμμίζει σημαντικά κομμάτια σε κάθε παράγραφο και γενικότερα να παρατηρεί εικόνες. Προτείνετε, επίσης, να κάνει μια επανάληψη το βράδυ πριν πάει για ύπνο. Αποφύγετε να είστε με ένα βιβλίο από πίσω του και να του διαβάζετε φωναχτά το μάθημα – αποτελεί και παθητική διαδικασία μάθησης αλλά του δίνει την εικόνα ότι δεν μπορεί να το κάνει μόνο του.
- Περιορίστε ή αποφύγετε όσο είναι εφικτό να απευθύνεστε στο παιδί χρησιμοποιώντας προστακτική (όπως, γράψε, διάβασε) και επιλέξτε να το παρακινήσετε με εκφράσεις όπως, έλα να διαβάσεις τώρα που είσαι ξεκούραστος.
- Αντίστοιχα, όταν εξαντλούνται τα αποθέματα υπομονής σας μην απειλείτε το παιδί  «αν δεν διαβάσεις τα μαθήματά σου δεν θα βγεις για παιχνίδι» αλλά πείτε του «όταν τελειώσεις τα μαθήματά σου μπορείς να πας για παιχνίδι».
- Να θυμάστε να ενισχύετε την προσπάθεια που κάνει.
- Για να επιτευχθούν τα προηγούμενα και να ενισχυθεί η ικανότητα μελέτης είναι απαραίτητα δυο ακόμη στοιχεία: μια σωστή και ισορροπημένη διατροφή (τρίωρα γεύματα, τριάδες γευμάτων [ενδεικτικά: α) ζωική (όπως, κοτόπουλο, γάλα, γιαούρτι), β) αμυλώδη (δημητριακά, πατάτα, ξηροί καρποί) και γ) φρέσκια (φρούτο, χυμός) τροφή] και επαρκής ύπνος (περίπου 8 ώρες).
ΝΑ ΘΥΜΑΣΤΕ
«Αν το παιδί δεν μπορεί να μάθει με τον τρόπο που το διδάσκουμε, τότε πρέπει να το διδάξουμε με τον τρόπο που μπορεί να μάθει» Maria Montessori
Βιβλιογραφία:
Καλαντζή-Αζίζι, Α. & Ζαφειροπούλου, Μ. (2004). Προσαρμογή στο σχολείο. Πρόληψη και αντιμετώπιση δυσκολιών. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Ρασιδάκη, Χ., Παντελή, Σ. (1999), Επιτυχία σε Πρώτο Πλάνο. Πώς να Κερδίσεις το Παιχνίδι στο Σχολείο, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

ΟΜΑΛΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ

Η έναρξη του δημοτικού σχολείου θεωρείται μετάβαση ζωής για τα παιδιά και τις οικογένειες τους. Είναι περίοδος σημαντικών αλλαγών που προκαλεί άγχος αλλά και συγκινήσεις. Η έλλειψη συνέχειας και σταθερότητας μεταξύ του προγράμματος του Νηπιαγωγείου και της Α΄ Δημοτικού -ιδιαίτερα στην οργάνωση του χώρου- και ο διαφορετικός τρόπος διεξαγωγής της εκπαιδευτικής διαδικασίας δημιουργεί ιδιαίτερα προβλήματα στην ομαλή μετάβαση των παιδιών. Αυτή η ασυνέχεια δημιουργεί ιδιαίτερο άγχος στα παιδιά που δυσκολεύει την προσαρμογή τους στο δημοτικό σχολείο και την ευρύτερη πρόοδό και πολλές φορές επιτείνεται από τους  γονείς .

Για το ξεπέρασμα των δυσκολιών που παρατηρούνται κατά τη μετάβαση των παιδιών στο δημοτικό σχολείο είναι σημαντικό όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς εκπαιδευτικοί, γονείς και παιδιά να συνεργαστούν προς την επίτευξη του κοινού σκοπού, έχοντας στο νου δύο βασικές αρχές:

* Αρχή της συνεργατικότητας: περιλαμβάνει τη συνεργασία νηπιαγωγείου και δημοτικού σχολείου, τη συνεργασία νηπιαγωγείου γονέων, τη συνεργασία με άλλους φορείς κοινωνικοποίησης των παιδιών εκτός σχολείου. 

* Αρχή της «συνέχειας»: η τήρηση των αρχών της «συνέχειας», αποτελεί προϋπόθεση της αρμονικής ανάπτυξης του νηπίου. Το νήπιο δέχεται την επίδραση της οικογένειας, της παράλληλης εκπαίδευσης που προέρχεται από τα μαζικά μέσα ενημέρωσης και της συστηματικής αγωγής. Αυτοί οι παράγοντες επηρεάζουν την ψυχολογία και τη συμπεριφορά του, συμβάλλουν στη διανοητική ανάπτυξη και στη διάπλαση του χαρακτήρα του και γενικά διαμορφώνουν την προσωπικότητά του.

Η δημιουργία σύνδεσης νηπιαγωγείου – δημοτικού σχολείου και η συμμετοχή των παιδιών σε προγράμματα μετάβασης, συμβάλει θετικά στην ομαλή προσαρμογή των παιδιών στο δημοτικό σχολείο. Η λέξη «πρόγραμμα», στην περίπτωση αυτή, αναφέρεται σε μια σειρά δράσεων – δραστηριοτήτων που οργανώνονται από τους εκπαιδευτικούς, με βάση τις συγκεκριμένες ανάγκες κάθε νηπιαγωγείου –δημοτικού σχολείου και σε συνεργασία με τα παιδιά, τους γονείς και μέλη της κοινότητας.

Στόχοι των δράσεων.
•    Να γνωρίσουν τα νήπια τους χώρους και τα πρόσωπα του Δημοτικού Σχολείου.
•    Να εξοικειωθούν με τις εκπαιδευτικές μεθόδους και δραστηριότητες της Α’ Δημοτικού.
•    Η ανάπτυξη συνεργασίας μεταξύ δασκάλων και νηπιαγωγών με την ανταλλαγή εμπειριών και με τον από κοινού σχεδιασμό δραστηριοτήτων.
•    Η ενημέρωση των γονέων και η ευαισθητοποίησή τους για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά κατά τη σχολική μετάβαση και η εφαρμογή μέτρων στήριξής τους.
•    Η έγκαιρη διάγνωση νηπίων με μαθησιακές ή άλλες δυσκολίες.

Περιεχόμενο των δράσεων.
•    Επισκέψεις γνωριμίας και εξοικείωσης των παιδιών του Νηπιαγωγείου με τους χώρους και τα πρόσωπα του Δημοτικού Σχολείου.
•    Επισκέψεις γνωριμίας και εξοικείωσης με τις εκπαιδευτικές μεθόδους και τις δραστηριότητες του Δημοτικού Σχολείου.
•    Οργάνωση και πραγματοποίηση κοινών εκπαιδευτικών δράσεων των νηπίων με τους μαθητές της Α΄ Δημοτικού.
•    Δράσεις για την έγκαιρη διάγνωση μαθησιακών και άλλων δυσκολιών και την εφαρμογή μέτρων στήριξης των νηπίων με τη συνδρομή του ΚΕ.Δ.Δ.Υ.
•    Εμπλοκή γονέων στη διαδικασία της μετάβασης.

Στρατηγικές υλοποίησης των δράσεων.
Α΄    Επίσκεψη γνωριμίας στο Δημοτικό Σχολείο.
Στόχος: η βιωματική επαφή των νηπίων με τους δασκάλους, το χώρο και τα παιδιά του Δημοτικού Σχολείου. Μετά από συνεννόηση με το Διευθυντή του Δημοτικού Σχολείου.
Β΄    Παρατήρηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας της Α΄ Δημοτικού από παιδιά του Νηπιαγωγείου.
Στόχος : η βίωση της πραγματικότητας της Α΄ τάξης μέσα από την ασφάλεια που προσφέρει η συνοδεία της/του νηπιαγωγού χωρίς να έχουν τις υποχρεώσεις του μαθητή.                                                                                                                  Σκοπός: να αισθανθούν αίσθημα σιγουριάς ότι μπορούν να τα καταφέρουν, τονώνοντας την αυτοεκτίμησή τους. Ο από κοινού σχεδιασμός των δραστηριοτήτων από το δάσκαλο και τη/το νηπιαγωγό, θα κάνει τα νήπια  να συμμετάσχουν ενεργά και να μην είναι παθητικοί θεατές. Κάθε παιδί θα μπορούσε να έχει μαζί του τετράδιο, γόμα και μολύβι και θα ενθαρρύνεται να συμμετέχει όπως μπορεί. Θετικό θα ήταν, πριν ξεκινήσει η εκπαιδευτική διαδικασία να γίνουν παιχνίδια γνωριμίας ανάμεσα στα παιδιά.
Γ΄    Επίσκεψη παιδιών της Α΄ Δημοτικού στο Νηπιαγωγείο.
Στόχος: να γνωρίσουν οι εκπαιδευτικοί της επόμενης βαθμίδας τον τρόπο οργάνωσης του χώρου του Νηπιαγωγείου και να παρακολουθήσουν τη διεξαγωγή μιας οργανωμένης δραστηριότητας σε αυτό. Να γίνει σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των νηπίων και των παιδιών της επόμενης βαθμίδας που θα αποτελέσουν σημείο αναφοράς για αυτά κατά τη μετάβαση τους στο Δημοτικό Σχολείο. Η επιλογή μιας οργανωμένης δραστηριότητας θα γίνει από κοινού και από τις/τους δύο εκπαιδευτικούς. Αντίστοιχα μπορεί η Α΄ Δημοτικού να παρακολουθήσει μια γιορτή του Νηπιαγωγείου.
Δ΄    Επιμορφωτική συνάντηση γονέων με ειδικό επιστήμονα.
Στόχος : η ενημέρωση και  ευαισθητοποίηση των γονέων για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά κατά τη μετάβασή τους στο Δημοτικό Σχολείο και η αναζήτηση τρόπων με τους οποίους μπορούν να υποστηρίξουν την ομαλή μετάβασή τους.
Ε΄    Ατομική συνάντηση εκπαιδευτικού με γονείς νηπίων.
Στόχος: η ενημέρωση των γονέων για την πρόοδο του νηπίου καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς παρουσιάζοντας δείγματα εργασιών από τον Ατομικό Φάκελο νηπίου (Portfolio). Θα αναδειχθούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του παιδιού και θα δοθούν οδηγίες για το πώς μπορούν οι γονείς να υποστηρίξουν το παιδί τους στο σπίτι.

Ενδεικτικές  δραστηριότητες.

Πριν την επίσκεψη:
    Διερεύνηση των απόψεων των παιδιών, τι γνωρίζουν για το Δημοτικό.
    Κατασκευή ενός δώρου για τα παιδιά της Α΄ Δημοτικού.

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης:
 Γνωριμία με το Διευθυντή του Σχολείου.
 Ξενάγηση στο χώρο του Σχολείου.
 Παρατήρηση και συμμετοχή στις διαδικασίες ενός μαθήματος της Α΄ Δημοτικού.
 Τα παιδιά του Νηπιαγωγείου να προσπαθούν να συμμετέχουν όσο μπορούν, αντιγράφοντας από τον πίνακα ή από τα παιδιά της Α΄ Δημοτικού.
 Στο διάλειμμα του Δημοτικού συμμετέχουν και τα παιδιά του Νηπιαγωγείου. Τα παιδιά του Νηπιαγωγείου μπορούν να πάρουν συνέντευξη από το διευθυντή, το εκπαιδευτικό προσωπικό και τα παιδιά του Δημοτικού η οποία μπορεί να μαγνητοφωνηθεί.
  Μπορεί επίσης η επίσκεψη να καταγραφεί σε βίντεο για να τη δουν την επόμενη μέρα στο Νηπιαγωγείο ή να τραβήξουν φωτογραφίες από τις δραστηριότητες.
 Παίρνουμε μαζί μας τα βιβλία της Α΄ Δημοτικού, που τοποθετούνται στη βιβλιοθήκη του Νηπιαγωγείου για να εξοικειωθούν τα παιδιά με αυτά.
Μετά την επίσκεψη:
    Συζήτηση με τα παιδιά που συμμετείχαν και περιγραφή της επίσκεψης στα προνήπια.
    Συζήτηση για το τι τους άρεσε, τι τους έκανε εντύπωση από την επίσκεψη και καταγραφή των εντυπώσεών τους.
    Τα παιδιά δείχνουν τι έγραψαν και τι ζωγράφισαν στη τάξη.
    Ζωγραφίζουν ή/ και γράφουν αυτά που τους έκαναν εντύπωση.
  Φτιάχνουμε στο Νηπιαγωγείο μια γωνιά Δημοτικού Σχολείου όπου τα παιδιά αναπαριστούν το μάθημα που παρακολούθησαν είτε οργανωμένα είτε στα πλαίσια των ελεύθερων δραστηριοτήτων.
  Φτιάχνουμε ένα βιβλίο με τα παιδιά για την επίσκεψη μας στο Δημοτικό Σχολείο που θα στηρίζεται στο φωτογραφικό υλικό της επίσκεψης.
Άλλες προτεινόμενες δραστηριότητες:
Σε συνεργασία με τη δασκάλα της Α΄ τάξης ανάπτυξη ενός μικρού σχεδίου εργασίας με  από κοινού επισκέψεις ή συζητήσεις. Για την πραγματοποίησή του καλό είναι οι ομάδες να αναλάβουν υποθέματα τα οποία θα παρουσιάσουν στις υπόλοιπες ομάδες.
 Στα πλαίσια της Ευέλικτης Ζώνης μπορούμε να διαβάσουμε ένα παραμύθι και να το σχολιάσουμε, να το δραματοποιήσομε, να το ζωγραφίσουμε κλπ. Αυτό μπορεί να γίνει με επίσκεψη της Α΄ Δημοτικού στο Νηπιαγωγείο.
Τα παιδιά της Α΄ Δημοτικού μπορούν να παρακολουθήσουν ένα μέρος του ημερήσιου προγράμματος του Νηπιαγωγείου.
Να γίνει από κοινού μια εκπαιδευτική επίσκεψη.
Να διοργανωθεί κοινή γιορτή με τη λήξη του σχολικού έτους από την Α΄ Δημοτικού και το Νηπιαγωγείο. Κάνουμε συγκέντρωση γονέων και καλούμε ειδικό επιστήμονα που συζητά με τους γονείς τρόπους με τους οποίους μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους στην προσαρμογή τους στην Α΄Δημοτικού.
Πραγματοποιούμε ατομικές συναντήσεις εκπαιδευτικού με γονείς για την παρουσίαση του Ατομικού Φακέλου νηπίου (Portfolio). Στο τέλος της χρονιάς κατά τη διάρκεια της γιορτής παρουσιάζουμε στους γονείς το πρόγραμμα και περιγράφουμε τις εντυπώσεις των παιδιών.








Οδηγίες για την οργάνωση των δράσεων.
  Ο Σύλλογος Διδασκόντων αποφασίζει τι δραστηριότητες θέλει να πραγματοποιήσει στα πλαίσια του προγράμματος. Επικοινωνία με το Διευθυντή του Δημοτικού Σχολείου και τους εκπαιδευτικούς της Α΄ τάξης για  εξήγηση των στόχων της παρέμβασης και  από κοινού εργασία στο σχεδιασμό του προγράμματος.
 Συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς της Α΄ τάξης για το τι θα κάνουν τα νήπια στη διάρκεια του μαθήματος καθώς είναι σημαντικό να συμμετάσχουν και αυτά ενεργά. Συζήτηση επί οργανωτικών  θεμάτων π.χ. επιπλέον καρέκλες, βιντεοσκόπηση ή  ηχογράφηση, φωτογραφίες κλπ.
 Τα παιδιά συμμετέχουν στο διάλειμμα του Δημοτικού, πάντα όμως με τη δική σας εποπτεία.
  Ενημέρωση γονέων για την επίσκεψη και υπογραφή Υπεύθυνων Δηλώσεων για να συμμετάσχουν τα νήπια στην επίσκεψη, αν το Νηπιαγωγείο δεν συστεγάζεται με το Δημοτικό.
Συνάδελφοι,
επειδή το θέμα της ομαλής μετάβασης των νηπίων είναι πρωταρχικής σημασίας, είναι σημαντικό, λαμβάνοντας υπόψη τον χρόνο που απομένει μέχρι τη λήξη του έτους καθώς και τις  ανάγκες των παιδιών, των γονέων και τις δικές σας, μπορείτε να επιλέξετε ή να σχεδιάσετε και να αποφασίσετε να πραγματοποιήσετε δραστηριότητες μετάβασης.                                                                                                                                               Η ομαλή μετάβαση δίνει ιδιαίτερη έμφαση τόσο στο να αποκτήσει το παιδί θετική εικόνα για τις ικανότητες του ως μαθητής όσο και να αναπτύξει θετική στάση απέναντι στο Δημοτικό Σχολείο., γι’ αυτό είναι υποχρέωση όλων μας να εργαστούμε προς αυτή την κατεύθυνση

Στόχοι

Η πρότασή μας έχει σαν κεντρικό άξονα την παρουσίαση της ιστορίας του παραμυθιού με δύο στόχους: την ψυχαγωγία και την εκπαίδευση των παιδιών προσχολικής ηλικίας στο χώρο του νηπιαγωγείου. Συγκεκριμένα, αναφερόμαστε:

·        στον ψυχαγωγικό χαρακτήρα της πρότασης, αφού η ώρα του παραμυθιού είναι για τα παιδιά μία από τις πιο αγαπημένες στιγμές. Ταυτίζονται με τους ήρωες του παραμυθιού, περνούν δοκιμασίες και μέσα από όλες αυτές τις καταστάσεις τους επιβάλλονται ασυνείδητα ηθικές έννοιες.

·        Αλλά εκτενέστερα στον εκπαιδευτικό της χαρακτήρα, όπου ο/η εκπαιδευτικός θα προσπαθήσει να μυήσει τα παιδιά στον κόσμο της φωτογραφίας μέσα από τις διάφορες πρακτικές εφαρμογές.

Σε αυτή τη δεύτερη παράμετρο, ο/η εκπαιδευτικός θα πρέπει να ενισχύσει τη μαθητο-κεντρική διδασκαλία, που η κινητήρια δύναμή της είναι το ενδιαφέρον και η εσωτερική παρότρυνση του παιδιού να εμπλακεί το ίδιο στις δραστηριότητες που προτείνονται, με αποτέλεσμα να ενθαρρύνεται ο πειραματισμός και η δημιουργική του σκέψη.

Σ’ αυτό το σημείο, θα πρέπει να επισημάνουμε ότι οι εφαρμογές της φωτογραφίας που προτείνονται προϋποθέτουν τη συμμετοχή των παιδιών στις διάφορες δραστηριότητες, ύστερα από την ολοκλήρωση της αφήγησης του παραμυθιού.

Υλοποίηση δραστηριοτήτων

Με δεδομένο ότι η πρόταση που παρουσιάζουμε πρόκειται να εφαρμοστεί στο πεδίο του νηπιαγωγείου, ο/η εκπαιδευτικός θα πρέπει αρχικά, να έχει δημιουργήσει μία «γωνιά παραμυθιού», άνετη και ευρύχωρη για τα παιδιά, που θα διευκολύνει την εκτέλεση της πρακτικής μας εργασίας και θα εντάσσει τα παιδιά σε ένα κλίμα που εμπλέκει το φανταστικό και το πραγματικό στοιχείο.

Παράλληλα με την αφήγηση του παραμυθιού αλλά και μετά την ολοκλήρωσή του, αρχίζουμε με τις δραστηριότητες που απορρέουν από αυτό.

Δραστηριότητα 1^η: παρουσίαση μέσω διαφανειών

 Μία δραστηριότητα που θα μπορούσε να πραγματοποιήσει ο/η εκπαιδευτικός μέσα στην τάξη, προκειμένου να δώσει στην παρουσίαση του παραμυθιού περισσότερη ζωντάνια και να κάνει το παραμύθι περισσότερο κατανοητό, ενδιαφέρον και ευχάριστο στα παιδιά της προσχολικής ηλικίας είναι η προβολή διαφανειών των σκηνών-εικόνων που στοιχειοθετούν το παραμύθι.

Ειδικότερα, για την πραγματοποίηση αυτής της δραστηριότητας απαιτείται αρχικά ο/η εκπαιδευτικός να έχει φροντίσει να έχει έτοιμο το υλικό, δηλαδή να έχει όλες τις σκηνές του παραμυθιού σε διαφάνειες Power Point, οι οποίες θα έχουν περαστεί στον υπολογιστή μέσω ενός scanner και θα έχουν αποθηκευθεί στο σκληρό δίσκο του υπολογιστή.

O/η εκπαιδευτικός θα πρέπει να τακτοποιήσει τις παραπάνω διαφάνειες με χρονική σειρά τέτοια, που να βρίσκεται σε αντιστοιχία με την περιγραφή του παραμυθιού που θα συνοδεύει την προβολή τους. O/η εκπαιδευτικός επιπλέον μπορεί να χρησιμοποιήσει έναν video-projector συνδεδεμένο με τον υπολογιστή της τάξης, με τη βοήθεια του οποίου καθίσταται δυνατή η προβολή των διαφανειών σε μεγάλο μέγεθος σε οθόνη.

Ύστερα από αυτό προτείνεται να τους ζητήσει να καθίσουν στο πάτωμα, σε σχήμα ημικυκλίου, απέναντι από το σημείο όπου θα γίνει η προβολή, έτσι ώστε να αποφευχθούν όσο το δυνατό γίνεται τα εμπόδια αναφορικά με την παρακολούθηση. Πράγμα που θα συνέβαινε σε μεγαλύτερο βαθμό, αν τα παιδιά καλούνταν να καθίσουν σε μετωπική διάταξη, κατά σειρές καθισμάτων.

Ο τρόπος αυτός παρουσίασης, κατά τη γνώμη μας, βοηθά ιδιαίτερα τον/την εκπαιδευτικό, γιατί παρέχει τη δυνατότητα κατά την ανάγνωση του παραμυθιού να γίνεται ταυτόχρονα και η προβολή της διαφάνειας που αντιστοιχεί σε κάθε περιγραφόμενη σκηνή, χωρίς να αναγκάζεται ο/η εκπαιδευτικός να στρέφει συνεχώς το παραμύθι –σταματώντας την περιγραφή- προς τα παιδιά για να δουν την εικόνα και να κάνουν την ανάλογη συσχέτιση στο μυαλό τους.

Ως προέκταση της δραστηριότητας αυτής, ο/η εκπαιδευτικός θα μπορούσε να μοιράσει τις διαφάνειες στα παιδιά (αφού προηγουμένως τις έχει εκτυπώσει στον εκτυπωτή της τάξης), με τέτοιο τρόπο ώστε μία διαφάνεια να αντιστοιχεί σε ομάδα 2-3 παιδιών και να τους ζητήσει  να τις χρωματίσουν με χρώματα της αρεσκείας τους, με μαρκαδόρους που θα έχει φροντίσει προηγουμένως να μοιράσει στα τραπέζια των δραστηριοτήτων, όπου τα παιδιά θα κληθούν να καθίσουν για να ζωγραφίσουν.

Δραστηριότητα 2η: Φωτογραφικό χρονογράφημα του παραμυθιού

Η δραστηριότητα αυτή, στην περίπτωση του παραμυθιού, θα αποτελέσει τον άξονα παρουσίασης των σημαντικότερων σκηνών του.

Η διαδικασία που ακολουθείται για την υλοποίηση της δραστηριότητας είναι η ακόλουθη: αρχικά ο/η εκπαιδευτικός θα πρέπει να έχει κάνει τις σχετικές φωτογραφικές λήψεις που αφορούν το παραμύθι (με την ψηφιακή φωτογραφική μηχανή του σχολείου), να έχει δημιουργήσει δηλαδή μία φωτογραφική ρεαλιστική υποδομή πάνω στη οποία θα κατασκευαστεί μία φανταστική πραγματικότητα.

Στη συνέχεια, θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν κόλλες κανσόν, να κοπούν σε διαστάσεις μεγαλύτερες από εκείνες της φωτογραφίας, που να θυμίζει ημερολόγιο τοίχου. Πάνω σ΄ αυτόν τον άξονα παρουσίασης, θα τοποθετηθούν και οι φωτογραφίες σύμφωνα με την ιστορία του παραμυθιού.

Ο/η εκπαιδευτικός έχει φροντίσει να δημιουργήσει έγχρωμες εκτυπώσεις των βασικότερων σκηνών του παραμυθιού, που θα χρησιμοποιηθούν ως εξής: θα κοπούν οι κυριότερες φιγούρες (ήρωες του παραμυθιού, αντικείμενα, ζώα κλπ.) και θα κολληθούν με σειρά διαδοχής πάνω στις φωτογραφίες, έτσι ώστε να κατασκευαστεί ένα πεδίο παρουσίασης του παραμυθιού με εικόνες, που ξεφεύγει από την τυπική και παραδοσιακή εικονογράφηση του παραμυθιού ενός βιβλίου. Σ’ αυτή τη δραστηριότητα, παρεμβαίνει αποκλειστικά ο/η εκπαιδευτικός, δίνοντας ένα εναλλακτικό τρόπο παρουσίασης του παραμυθιού, πέρα από εκείνο μέσω των διαφανειών.

Δραστηριότητα 3^η : παιχνίδι με τις κάρτες

 Η δραστηριότητα αυτή σχετίζεται με το χώρο δράσης του παραμυθιού (π.χ. ένα δάσος).

Για να πραγματοποιηθεί η δραστηριότητα αυτή, έχουμε κάνει φωτογραφικές λήψεις από το φυσικό περιβάλλον, με τη βοήθεια της ψηφιακής φωτογραφικής μηχανής του σχολείου μας. Ρωτάμε τα παιδιά σχετικά με το ποιος ήρωας από το παραμύθι τους άρεσε περισσότερο. Αφού ακούσουμε τις απαντήσεις τους, ζητάμε από τα εκείνα να χρωματίσουν τον ήρωα που τους εντυπωσίασε, έχοντας ωστόσο μοιράσει ως εκπαιδευτικοί ασπρόμαυρες εκτυπώσεις στις οποίες απεικονίζονται οι σχετικοί ήρωες της ιστορίας μας.

Αφού ζωγραφίσουν τους ήρωες με μαρκαδόρους, προτείνουμε να τους κόψουν και να τους κολλήσουν στη φωτογραφία που θα τους δοθεί. Θα μπορέσουμε λοιπόν να φτιάξουμε μια φωτο-ιστορία , στην οποία  θα συμμετέχουν όλα τα παιδιά της σχολικής τάξης.

Η δραστηριότητα αυτή στοχεύει στην επαφή των παιδιών με τον περιβάλλοντα χώρο του παραμυθιού. Βοηθάει επίσης τα παιδιά να ασκήσουν τη μνήμη τους, αλλά και να βελτιώσουν τις πρακτικές τους ικανότητες μέσα από τη διαδικασία της ζωγραφικής του και το κόψιμο του ήρωα του παραμυθιού.

Πέρα από τον ατομικό χαρακτήρα που επιτρέπει η δραστηριότητα αυτή, υπάρχει και ενισχύεται και η ομαδική συμμετοχή των παιδιών, όταν καλούνται να συνδυάσουν τους ήρωες τους και τις φωτογραφίες τους και να δημιουργήσουν τη φωτο-ιστορία τους.

Δραστηριότητα 4^η : φωτογραφικό άλμπουμ

Το θέμα της  προτεινόμενης δραστηριότητας στην περίπτωσή αυτή είναι οι ήρωες του παραμυθιού.

Για την υλοποίηση αυτής της δραστηριότητας, ο/η εκπαιδευτικός αρχικά θα πρέπει να έχει σκανάρει και βγάλει σε ασπρόμαυρες  εκτυπώσεις τις εικόνες του παραμυθιού στις οποίες παρουσιάζονται οι ήρωές του. Θα κόψει τις σιλουέτες των ηρώων και θα τις μεγεθύνει σε διάσταση χαρτιού Α4. Στη συνέχεια, θα δώσει στα παιδιά τις εκτυπώσεις και θα τους ζητήσει να παρέμβουν πάνω σε αυτές, ζωγραφίζοντας με μαρκαδόρους, έχοντας ωστόσο παραθέσει σε πρώτη φάση τις πρωτότυπες εικόνες του παραμυθιού.

Με την ολοκλήρωση αυτής της διαδικασίας, ο/η εκπαιδευτικός θα συγκεντρώσει τις εργασίες των παιδιών. Στόχος του/της είναι να δημιουργηθεί ένα «φωτογραφικό» άλμπουμ με τους ήρωες του παραμυθιού. Το επόμενο βήμα θα είναι να χρησιμοποιήσει πολύχρωμα κανσόν χαρτόνια Α4, όπου στην αριστερή πλευρά θα παρατίθεται το πρωτότυπο και στην αριστερή το εκτυπωμένο αντίγραφο, που έχει χρωματιστεί από τα παιδιά.

Το τελευταίο βήμα είναι να «δεθεί» με σπιράλ το βιβλίο- άλμπουμ που δημιουργήθηκε, μέσα στο οποίο παρατίθενται οι κεντρικοί ήρωες του παραμυθιού, και να τοποθετηθεί στη «γωνιά του παραμυθιού» συνοδεύοντας το αντίστοιχο παραμύθι.

Σύνδρομο Asperger στα παιδιά...

	Πριν από λίγα χρόνια σχεδόν κανένας δεν είχε ακούσει το σύνδρομο Asperger, αν και σήμερα σχεδόν σε κάθε σχολείο φοιτά ένα παιδί με αυτό το σύνδρομο. Τα παιδιά με σύνδρομο Asperger βρίσκουν όλους εμάς παράξενους και μπερδεμένους. Γιατί δεν λέμε αυτό που εννούμε; Γιατί λέμε τόσα που δεν εννοούμε; Γιατί βαριόμαστε ή γιατί γινόμαστε ανυπόμονοι; Πρώτη περιγραφή της συμπεριφοράς αυτών των παιδιών δημοσιεύτηκε από τον Βιενέζο γιατρό, Hans Asperger πριν από πενήντα χρόνια. Η Lorna Wing ήταν ο πρώτος άνθρωπος που χρησιμοποίησε τον όρο «σύνδρομο Asperger» σε μια έρευνα που δημοσιεύτηκε το 1981. Περιέγραψε μια ομάδα παιδιών και ενηλίκων με χαρακτηριστικά που έμοιαζαν πάρα πολύ με το μοντέλο της συμπεριφοράς και των ικανοτήτων που είχε περιγραφεί αρχικά από τον βιενέζο παιδίατρο Hans Asperger. Το 1944 ο Asperger είχε δημοσιεύσει μια διατριβή όπου περιέγραφε τέσσερα αγόρια που είχαν αρκετά ασυνήθιστο προφίλ λεκτικών, κοινωνικών και γνωστικών δεξιοτήτων. Ο Asperger χρησιμοποίησε τον όρο «αυτιστική ψυχοπάθεια» για να περιγράψει αυτή τη μορφή διαταραχής της προσωπικότητας. Το 1983 η Lorna Wing περιέγραψε τα κύρια κλινικά χαρακτηριστικά του συνδρόμου Asperger: -απουσία ενσυναίσθησης -ανώριμη, ακατάλληλη μονομερής κοινωνική αλληλεπίδραση -μικρή ή ανύπαρκτη ικανότητα για δημιουργία κοινωνικών σχέσεων -στερεότυπος, επαναλαμβανόμενος λόγος -φτωχή, μη λεκτική επικοινωνία -προσήλωση σε συγκεκριμένα θέματα -αδέξιες, μη συντονισμένες κινήσεις και ιδιόμορφες στάσεις σώματος. Στη διάγνωση του συνδρόμου Asperger μπορεί να υπάρξουν δύο στάδια: Στο πρώτο στάδιο, οι γονείς ή οι δάσκαλοι συμπληρώνουν ένα ερωτηματολόγιο ή μια κλίμακα αξιολόγησης που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να υποδείξει ότι ένα παιδί θα μπορούσε να έχει το σύνδρομο. Στο δεύτερο στάδιο, υπάρχει η διαγνωστική αξιολόγηση από ειδικούς που έχουν εμπειρία στην αξιολόγηση συμπεριφοράς και των ικανοτήτων παιδιών με αναπτυξιακές διαταραχές, με τη χρήση αξιόπιστων κριτηρίων που δίνουν μια σαφή περιγραφή του συνδρόμου. Την ώρα των σχολικών διαλειμμάτων, τα παιδιά με σύνδρομο Asperger συχνά κάθονται μόνα τους σε μια απομονωμένη γωνία του προαυλίου παραμιλώντας ή κάθονται στη βιβλιοθήκη και διαβάζουν επίμονα για το αγαπημένο τους θέμα. Προτιμούν πολύ περισσότερο να συναναστρέφονται ενήλικους που είναι πολύ πιο ενδιαφέροντες έχουν περισσότερες γνώσεις και είναι πολύ πιο ανεκτικοί και ευπροσάρμοστοι στην έλλειψη κονωνικής αντίληψης και συμπεριφοράς. Τα παιδιά αυτά δεν αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους ως μέλος μιας ομάδας και προτιμούν να ακολουθούν τα δικά τους ενδιαφέροντα, και όχι των άλλων παιδιών. Τα παιδιά αυτά είναι περισσότερο εγωκεντρικά και όχι τόσο εγωιστές. Μερικά παίζουν το ρόλο του παρατηρητή την ώρα που διεξάγεται κάποιο ομαδικό παιχνίδι. Το παιδί με σύνδρομο Asperger δεν φαίνεται να γνωρίζει τους άγραφους κανόνες της κοινωνικής συμπεριφοράς και άθελά του ενδέχεται να πει ή να κάνει πράγματα που προσβάλουν ή ενοχλούν τους άλλους. Η αναλογία αγοριών με τα κορίτσια είναι περίπου 10: 1 (Gillberg, 1989). Τα αγόρια μάλλον έχουν σοβαρότερη κοινωνική ανεπάρκεια, με ιδιαίτερα άνισο προφίλ κοινωνικών δεξιοτήτων και τάση για διασπαστική ή επιθετικάη συμπεριφορά. Το παιδί με σύνδρομο Asperger δεν εμφανίζει τη συμπεριφορά ούτε έχει το μαθησιακό προφίλ ενός παιδιού με κλασικό αυτισμό, γι’αυτό και σχολεία ή ειδικά κέντρα εκπαίδευσης για τέτοια παιδιά ίσως να μην είναι η καταλληλότερη επιλογή. Επίσης, δεν παρουσιάζει κάποια σοβαρή διαταραχή και οι ψυχιατρικές υπηρεσίες μπορεί να μην είναι διατεθειμμένες να παρέχουν υπηρεσίες σε κάποιον με αναπτυξιακή διαταραχή. Συχνά οι αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες δεν διαθέτουν υπηρεσίες για την υποστήριξη των ατόμων με σύνδρομο Asperger. Οι ειδικοί συμβουλεύουν: -Μάθετε στο παιδί με σύνδρομο Asperger πως: * να αρχίζει, να συμμετέχει και να ολοκληρώνει ομαδικά παιχνίδια * να είναι ευέλικτο, συνεργάσιμο και να μοιράζεται πράγματα με τους άλλους * να επιδιώκει την απομόνωση και την ησυχία χωρίς να προσβάλλει τους άλλους -Εξηγήστε στο παιδί τι θα έπρεπε να κάνει σε μια συγκεκριμένη περίσταση. -Ενθαρρύνετε ένα φιλικό πρόσωπο να παίζει με το παιδί στο σπίτι. -Γράψτε το παιδί σε εξωσχολικές ομάδες, λέσχες και συλλόγους -Μάθετε στο παιδί να παρατηρεί τα άλλα παιδιά για να καταλαβαίνει τι πρέπει να κάνει. -Ενθαρρύνετε συνεργατικά και ανταγωνιστικά παιχνίδια. -Δείξτε στους άλλους με τη συμπεριφορά σας πως μπορούν αν πλησιάσουν το παιδί. -Εξηγήστε τους εναλλακτικούς τρόπους για αναζήτηση βοήθειας -Ενθαρρύνετε πιθανές φιλίες -Παρέχετε διασκεδαστικές ενασχολήσεις κατά τα διαλείμματα. -Έχετε υπόψη σας ότι το παιδί μπορεί να εμφανίσει «δύο χαρακτήρες» - Εξασφαλίστε τη βοήθεια των εκπαιδευτικών - Χρησιμοποιήστε τις «κοινωνικές ιστορίες» για να βοηθήσετε το παιδί να κατανοήσει τα μηνύματα και ενεργήστε κατάλληλα σε συγκεκριμένες κοινωνικές περιστάσεις.
	Πηγή: Ηλέκτρα Κουτούκη Δημοσιογράφος, ειδίκευση σε οικολογικά θέματα, υγείας και υγιεινής διατροφής

ΣΧΟΛΙΚΗ ΦΟΒΙΑ

Όταν η άρνηση για το σχολείο προχωρά πέρα από την απλή απροθυμία, σκεφτείτε μήπως η σχολική φοβία έχει «τρυπώσει» στην τσάντα του παιδιού σας. Μην ανησυχείτε, υπάρχει λύση!

Είναι Δευτέρα πρωί. «Ώρα για σχολείο», φωνάζετε όσο πιο χαρωπά μπορείτε. Αντί όμως το παιδί σας να σηκωθεί μαχμουρλίδικα και να αρχίσει να ετοιμάζεται, το βλέπετε να κουκουλώνεται ακόμα περισσότερο και να βογκάει. Πονάει το κεφάλι του, η κοιλιά του, νιώθει ζαλάδα, τάση για εμετό ή κάτι παρόμοιο. Είναι άρρωστο ή προσποιείται για να γλιτώσει το σχολείο; Η πρώτη σας αντίδραση φυσικά είναι να ανησυχήσετε (ή να τρομάξετε, ανάλογα με την… ηθοποιία). Κοιτάτε τα συμπτώματα και συμβουλεύεστε τον παιδίατρο. Τι γίνεται όμως όταν ο γιατρός σάς διαβεβαιώνει ότι το παιδί είναι υγιέστατο, αλλά τα συμπτώματα επιμένουν; Κι όχι μόνο αυτό, αλλά ως δια μαγείας εξαφανίζονται μόλις το παιδί μείνει στο σπίτι. Όχι, το παιδί σας δεν υποφέρει από κάποια σοβαρή σωματική ασθένεια, αλλά πάσχει από σχολική φοβία, την πιο γνωστή και πονηρή αιτία απουσιών, αφού παρουσιάζει συμπτώματα που δύσκολα επαληθεύονται.

Άρνηση για σχολείο

Πρώτα απ’ όλα, ας ξεκαθαρίσουμε κάτι. Η σχολική φοβία δεν έχει να κάνει ούτε με τη φυσιολογικότατη άρνηση που μπορεί να παρουσιάσουν τα παιδιά τις πρώτες μέρες της σχολικής χρονιάς ούτε με την ακόμα πιο φυσιολογική επιθυμία για μια μέρα κοπάνας. «Με τον όρο σχολική φοβία εννοούμε τον έντονο και συχνά αδικαιολόγητο φόβο που εκφράζεται με τη δυσκολία και την επίμονη άρνηση του παιδιού να πάει στο σχολείο», λέει η Κατερίνα Στρουμπούλη, ψυχολόγος με ειδίκευση στην αποκατάσταση μαθησιακών δυσκολιών και τη συμβουλευτική γονέων. «Διαφέρει από το άγχος του αποχωρισμού, το οποίο εμφανίζεται από τον έβδομο μήνα έως το δεύτερο περίπου έτος της ζωής του παιδιού και σχετίζεται με την ανησυχία ότι θα χάσει την προστασία και την ασφάλεια που του παρέχουν τα πολύ οικεία σε αυτό πρόσωπα και κυρίως η μητέρα. Η σχολική φοβία δεν πρέπει να συγχέεται με τη συνειδητή άρνηση του παιδιού για το σχολείο». Είναι κάτι βαθύτερο, η εκδήλωση ενός σοβαρού προβλήματος, μιας διαταραχής με επίμονη ανησυχία του παιδιού να εγκαταλείψει το σπίτι του. Σύμφωνα με έρευνες, μάλιστα, εμφανίζεται συχνότερα σε παιδιά δημοτικού και σε μεγαλύτερο ποσοστό στα κορίτσια απ’ ό,τι στα αγόρια.

Η εικόνα του παιδιού

Τα συμπτώματα της σχολικής φοβίας εμφανίζονται συνήθως το πρωί, την ώρα που το παιδί πρέπει να πάει σχολείο, κι επιδεινώνονται τη στιγμή της αναχώρησης ή την ώρα που φτάνει στη σχολική αυλή. Σε αντίθεση με τις κρίσεις της… καθημερινότητας, ελάχιστα συμπτώματα εμφανίζονται τα Σαββατοκύριακα ή στις διακοπές , ενώ εμφανίζονται συχνότερα την Κυριακή το βράδυ και τη Δευτέρα το πρωί.

Το σχολειοφοβικό παιδί βασανίζεται από την ιδέα ότι πρέπει να απομακρυνθεί από το σπίτι του. Για να δικαιολογήσει την απροθυμία του αυτή επικαλείται διάφορες δικαιολογίες, αρκετά λογικοφανείς, που δεν πρέπει όμως να πείσουν τους γονείς. Ένα παιδί που υποφέρει από σχολική φοβία είναι συνήθως ντροπαλό, ιδιαίτερα ευαίσθητο και συνεσταλμένο, με δυσκολία προσαρμογής και αποδοχής μεταβατικών καταστάσεων και αλλαγών. Ωστόσο, αυτό δεν είναι πάντα ο κανόνας. Ακόμα και εξωστρεφή και ανεξάρτητα παιδιά μπορεί να εμφανίσουν σχολική φοβία, όπως και εκείνα που είναι γενικά αγχώδη.

Ποιες είναι οι αιτίες;

«Οι αιτίες που προκαλούν σχολική φοβία είναι αρκετές», τονίζει η κ. Στρουμπούλη. «Τα περισσότερα παιδιά που αρνούνται να πάνε σχολείο κατακλύζονται από έντονο άγχος σχετικά με το πώς θα προσαρμοστούν σ’ ένα χώρο έξω από το σπίτι τους. Πώς θα τους αντιμετωπίσουν οι συμμαθητές τους; Ο δάσκαλος θα είναι αυστηρός μαζί τους; Θα τα καταφέρουν με τα μαθήματα; Μια άλλη πολύ σημαντική αιτία είναι το μόνιμο άγχος του αποχωρισμού. Η προσκόλληση κυρίως στο πρόσωπο της μητέρας και η δημιουργία ισχυρού συναισθηματικού δεσμού μαζί της έχει ως αποτέλεσμα την πρόκληση έντονου άγχους όταν το παιδί καλείται να απομακρυνθεί απ’ την προστατευτική αγκαλιά της και να εμπλακεί σε νέες δραστηριότητες έξω από την οικογένεια. Άλλες αιτίες είναι επίσης η δυσλειτουργική δομή της οικογένειας και η έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ των μελών της, η υπερπροστατευτικότητα της μητέρας και η ταυτόχρονη παθητικότητα του πατέρα, καθώς και η σύνδεση, από την πλευρά του παιδιού, του σχολείου με κάποια δυσάρεστη εμπειρία που ενεργοποίησε το φόβο του». Τι θα κάνετε όταν αντιληφθείτε ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα; Μην πανικοβληθείτε. Μην αντιδράσετε δηλαδή σπασμωδικά, με φωνές, μαλώματα ή τιμωρίες. Το μόνο που θα καταφέρετε είναι να επιδεινώσετε το πρόβλημα. Η καλύτερη λύση είναι να απευθυνθείτε άμεσα σε ειδικό. Είναι ο κατάλληλος άνθρωπος για να σας ενημερώσει αρχικά για το πρόβλημα που αντιμετωπίζετε, να αναλύσει τα συμπτώματα και να εντοπίσει την πηγή του, ώστε να βοηθήσει στην επίλυσή του. Μην ξεχνάτε ότι το παιδί πρέπει να συνεχίσει το σχολείο. Η δική σας στάση είναι αυτή που θα παίξει κύριο ρόλο ώστε η παρέμβαση να είναι γρήγορη και αποτελεσματική.

Πώς αντιμετωπίζεται;

«Η σχολική φοβία αποτελεί ένα σύνδρομο πολύπλοκο και πολυπαραγοντικό», λέει η κ. Στρουμπούλη. «Κάθε περίπτωση είναι διαφορετική και απαιτείται ανάλυση των παραγόντων που σχετίζονται με τη φοβία και την έχουν προκαλέσει. Η αναζήτηση βοήθειας από ειδικούς (ψυχολόγο, παιδοψυχίατρο, κοινωνική λειτουργό) και η συνεργασία με το οικογενειακό και το σχολικό περιβάλλον κρίνεται απαραίτητη. Τόσο οι γονείς όσο και οι δάσκαλοι πρέπει να παρατηρήσουν προσεκτικά το παιδί και να καταγράψουν τη συμπεριφορά του και τα αίτια που την προκαλούν. Στη συνέχεια, ο ειδικός θα εστιάσει την προσοχή του στη μείωση του άγχους και των φοβικών συμπτωμάτων που το βασανίζουν, θα το ενισχύσει θετικά και θα προετοιμάσει τη σταδιακή επάνοδό του στο σχολείο. Χρειάζεται κατανόηση, υπομονή και επιμονή απ’ όλους όσοι συναναστρέφονται με το παιδί, ώστε η προσπάθεια να έχει αποτέλεσμα και η προσαρμογή του στο σχολείο να γίνει ομαλά». Κανόνες για να προλάβετε το πρόβλημα πριν εμφανιστεί δεν υπάρχουν. Δείξτε ενδιαφέρον στην όποια ανησυχία του παιδιού και προσπαθήστε να του παρουσιάσετε το σχολείο με τα φωτεινότερα χρώματα. Άλλωστε, θα περάσει πολλά χρόνια εκεί.

Τα συμπτώματα της σχολικής φοβίας

Η σχολική φοβία εκδηλώνεται με:

- συστηματική άρνηση του παιδιού να πάει στο σχολείο,
- απροσδιόριστα παράπονα του παιδιού σχετικά με το σχολείο, τους συμμαθητές και το δάσκαλό του,
- νευρικότητα, ευερεθιστότητα και έντονο θυμό ή κλάμα την ώρα που ετοιμάζεται για το σχολείο,
- ψυχοσωματικές διαταραχές όπως πονοκέφαλοι, εμετός, κοιλιακοί πόνοι κ.ά.,
- δυσκολία του παιδιού να αποκοιμηθεί το βράδυ ή διαταραγμένος ύπνος κατά τη διάρκεια της νύχτας,
- δυσκολίες στο φαγητό.

Μια φωνούλα λέει...

Αποφάσισα να ανεβάσω αυτό το κειμενάκι που μου έστειλε μια φίλη, χωρίς πολλά λόγια. Τα παιδιά έχουν ένα καταπληκτικό τρόπο να μας λένε και να μας δείχνουν την αλήθεια, χωρίς πολλά λόγια, θεωρίες και αναλύσεις.  Απλά, όπως απλή είναι πάντα η αλήθεια.


Με ρωτάνε τι θα γίνω όταν μεγαλώσω...
Σαν να μη είμαι τίποτα ακόμα...



Μου λένε να φέρομαι όπως πρέπει...

Σαν να μην πρέπει να φέρομαι όπως είμαι...



Μου ζητάνε να πω ποιον αγαπώ πιο πολύ...

Δε βλέπουν ότι λατρεύω τη ζωή και όλα της τα πλάσματα?



Με συμβουλεύουν να ακούω τους μεγάλους...

Μα θέλω κι εγώ να με ακούσουν.



Με ρωτούν αν είμαι καλό παιδί...

Λες και υπάρχουν και κακά παιδιά.



Μου ζητούν να κατακτήσω βραβεία και μετάλλια...

Μα εγώ θέλω μόνο να παίξω με τους φίλους μου.



Μου λένε ότι η ζωή είναι δύσκολη...ο κόσμος κακός.

Όμως μια φωνούλα μέσα μου λέει:



για την αγάπη,

τη χαρά να ζεις ελεύθερος,

την ευτυχία να δίνεις,

και τη μεγαλοσύνη να φτιάχνεις τον κόσμο σου,

με τα μοναδικά χρώματα της φαντασίας σου χωρίς κανένα φόβο.



Αυτή τη φωνούλα ακούν τα παιδιά όλου του κόσμου...

και κάθε μεγάλος μπορεί να την αφουγκραστεί,

μόνο αν ησυχάσει τη φλύαρη σκέψη του.

 
Εύχομαι να τα διαβάσουν οι ενήλικες, όχι όμως με τον τρόπο που συνηθίζουν να διαβάζουν - τις λέξεις, τις προτάσεις, και να καταλήγουν σε μια κριτική (συμφωνώ ή διαφωνώ) που τους επιτρέπει να πάνε απλά παρακάτω και αύριο να έχουν κιόλας ξεχάσει.
 
Διαβάστε βιωματικά, όπως σκέφτεται ένα παιδί. Βάλ'τε τον εαυτό σας στο κέντρο των εικόνων που φτιάχνετε διαβάζοντας και δείτε πώς λειτουργεί. Αυτό κάνει ένα παιδί. Νοιώστε την έννοια της κάθε λέξης που διαβάζετε και επιτρέψτε στο κενό ενδιάμεσα των προτάσεων να σας μιλήσει... Έτσι ζει ένα παιδί.

Παραδοσιακά παιχνίδια στην ώρα του κύκλου

Παραδοσιακά παιχνίδια στην ώρα του κύκλου

Υπάρχουν πάρα πολλά ελληνικά παραδοσιακά παιχνίδια που μπορούμε να παίξουμε με τα παιδιά μας όταν είμαστε μαζεμένοι στον κύκλο:

1. Πετάει, πετάει… ο γάιδαρος!

Όλα τα παιδιά κάθονται ακουμπώντας το δείκτη του ένός χεριού τους στο γόνατό τους. Αυτός που κάνει τη “μάνα”, δηλαδή τον αρχηγό του παιχνιδιού, (ο οποίος μπορεί να είναι ο νηπιαγωγός ή κάποιο από τα παιδιά), λέει:

-Πετάει, πετάει…. ο γάιδαρος! Και σηκώνει το χέρι του ψηλά.

Τα υπόλοιπα παιδιά δεν πρέπει να τον μιμηθούν και να σηκώσουν το χέρι τους, διότι ο γάιδαρος δεν πετάει στην πραγματικότητα!

Στη συνέχεια η “μάνα”  λέει πάλι το “πετάει, πετάει” διαλέγοντας ένα άλλο ζώο ή πουλί ή αντικείμενο ή… άνθρωπο  και τα παιδιά πρέπει να σκεφτούν πολύ γρήγορα αν το ζώο πετάει, οπότε σηκώνουν και αυτά το χέρι τους μιμούμενα τη “μάνα” ή, αν το ζώο( ή πουλί ή αντικείμενο ή… άνθρωπος)  δεν πετάει, κρατούν το χέρι τους στο γόνατό τους.

Όποιος κάνει λάθος και σηκώσει το χέρι του για κάτι που δεν πετάει ή το κρατήσει κάτω για κάτι που πετάει, “τιμωρείται” με κάποια τιμωρία που έχει από πριν αποφασιστεί από την ομάδα, όπως για παράδειγμα να κάνει τον γάιδαρο, ή να σταθεί στο ένα πόδι όπως ο πελαργός κλπ.

2. Τυφλόμυγα

Η τυφλόμυγα, δηλαδή ένα  παιδί με δεμένα τα μάτια του με ένα μαντήλι έτσι ώστε να μην μπορεί να δει, είναι όρθιο στη μέση του κύκλου. Αφού κάνει δυο- τρεις στροφές γύρω από τον εαυτό του, προχωράει σιγά σιγά μέχρι να πιάσει με τα χέρια του κάποιο από τα παιδιά που κάθονται στον κύκλο.  Χωρίς να βγάλει το μαντήλι από τα μάτια του, προσπαθεί να το αναγνωρίσει αγγίζοντας τα μαλλιά, το πρόσωπο και τα ρούχα του.

Μόλις το βρει, βγάζει το μαντήλι και το δίνει στο παιδί που αναγνώρισε, το οποίο έχει τώρα σειρά να παίξει την τυφλόμυγα. 

Το παιχνίδι ονομάζονταν χαλκή μυία στην αρχαιότητα.

3.Αγαλματάκια

Παίζεται και σε εξωτερικό χώρο. Ένα παιδί είναι η “μάνα”. Αυτή δίνει το σύνθημα και τα παιδιά τρέχουν όταν είναι έξω ή παίρνουν διάφορες στάσεις με το σώμα τους όταν είναι σε εσωτερικό χώρο. Καθώς τρέχουν-κινούνται  η μάνα ξαφνικά δίνει ξανά ένα σύνθημα και το κάθε παιδί πρέπει να μείνει ακίνητο σε όποια θέση το βρει το σύνθημα. Το αστείο που διασκεδάζει τα παιδιά είναι οι στάσεις που παίρνουν καθώς ακινητοποιούνται απότομα, σαν να είναι φωτογραφικό στιγμιότυπο.

Η μάνα κάνοντας διάφορους μορφασμούς προσπαθεί να κάνει κάποιο παιδί να γελάσει. Το παιδί που γελάει παύει να είναι ακίνητο, όπως προϋποθέτει το παιχνίδι και έτσι χάνει.

Στην αρχαία Ελλάδα το παιχνίδι λεγόταν ακινητίνδα.

4.Παιχνιδοτράγουδα

Απλά, ρυθμικά τραγούδια που συνοδεύονται από κινήσεις των χεριών:

1.Ένα, δύο, τρία, πήγα στην κυρία

μού `δωσε ένα μήλο, μήλο δαγκωμένο

το δάγκωσε η κόρη κι έκανε αγόρι

το είπανε Θανάση, σκούπα και φαράσι

2.Ανέβα μήλο, κατέβα ρόδι, να σε ρωτήσω τι κάνει η κόρη

κεντάει μαντήλι, στον Άη Βασίλη.

3.Ανέβηκα στην πιπεριά να κόψω ένα πιπέρι

κι η πιπεριά τσακίστηκε και μου `κοψε το χέρι

Δωσ` μου το μαντηλάκι σου, το χρυσοκεντημένο

να δέσω το χεράκι μου που είναι ματωμένο.

5.Γλωσσοδέτες

Μια διασκεδαστική δραστηριότητα για τον κύκλο στο νηπιαγωγείο. Έχουμε πάρα πολλούς γλωσσοδέτες στη γλώσσα μας δεν έχουμε παρά να διαλέξουμε μερικούς:

Άσπρη πέτρα ξέξασπρη κι απ` τον ήλιο ξεξασπρώτερη.

Μια πάπια μα ποια πάπια; Μια πάπια με παπιά.

Ο παπάς ο παχύς έφαγε παχιά φακή γιατί παπά παχύ έφαγες παχιά φακή;

Ο τζίτζιρας ο μίτζιρας ο τζιτζιμιτζιχότζιρας ανέβηκε στη τζιτζιριά τη μιτζιριά τη τζιτζιμιτζιχοτζιρια και έριξε τα τζίτζιρα τα μίτζιρα τα τζιζτιμιτζιχότζιρα.

ασφάλεια στο διαδίκτυο

ασφάλεια στο διαδίκτυο

 

Το διαδίκτυο  δεν είναι ασφαλές για τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας. Σε καμιά περίπτωση δε θα πρέπει να τα αφήνουμε μόνα τους να περιηγούνται σε διάφορες ιστοσελίδες.

Η microsoft έχει δημοσιεύσει άρθρα σχετικά με την ασφάλεια στο διαδίκτυο.  Θα τα βρείτε στην παρακάτω διεύθυνση http://www.microsoft.com/hellas/athome/security/children/default.mspx

Από την σελίδα αυτή της microsoft αναδημοσιεύουμε ορισμένες συμβουλές για παιδιά 2-4 ετών:

• Πάντα να συνδέεστε στο Διαδίκτυο μαζί με τα παιδιά σας σε αυτήν την ηλικία.

• Προσθέστε αποδεκτές τοποθεσίες στη Λίστα αγαπημένων για να δημιουργήσετε ένα προσωπικό διαδικτυακό περιβάλλον για τα παιδιά σας.

• Χρησιμοποιήστε μηχανές αναζήτησης για παιδιά (όπως MSN Kids Search) ή μηχανές αναζήτησης με λειτουργίες γονικού ελέγχου.

• Ερευνήστε τα εργαλεία φιλτραρίσματος του Διαδικτύου (όπως τα εργαλεία γονικού ελέγχου του MSN Premium) ως συμπληρώματα, όχι υποκατάστατα, της γονικής επίβλεψης.

• Προστατέψτε τα παιδιά σας από τα ενοχλητικά αναδυόμενα παράθυρα, χρησιμοποιώντας λογισμικό που τα αποκλείει. Υπάρχει ένα πρόγραμμα αποκλεισμού αναδυόμενων παραθύρων στην πιο ενημερωμένη έκδοση των Windows XP και στη γραμμή MSN Toolbar.

• Αρχίστε να μαθαίνετε στα παιδιά σας το απόρρητο. Εάν κάποια τοποθεσία ενθαρρύνει τα παιδιά σας να εισαγάγουν το όνομά τους ώστε να προσωποποιηθεί το περιεχόμενο της τοποθεσίας, βοηθήστε τα παιδιά σας να δημιουργήσουν ένα διαδικτυακό ψευδώνυμο που δεν θα αποκαλύπτει τα προσωπικά τους δεδομένα.

• Όλα τα μέλη της οικογένειας θα πρέπει να αποτελούν πρότυπα για τα μικρά παιδιά, καθώς αρχίζουν να χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο.

Επιπλέον πληροφορίες  αλλά και σχετικά παιχνίδια για παιδιά που αφορούν την ασφάλεια στο διαδίκτυο μπορείτε να βρείτε στο http://www.saferinternet.gr/

Δείτε ακόμα εδώ http://safeacting.wikispaces.com/  την πολύ ωραία δουλειά που έκαναν τα 5 παρακάτω νηπιαγωγεία για το θέμα αυτό, ανάμεσά τους και το νηπιαγωγείο Καπαρελλίου

Kindergarten of Porto de Mos – Portugal – Maria Jose Silva
Kindergarten of Launegg – Austria – Manuela Velecz

Kindergarten of Jules Ferry – France – Annette Charles
Kindergarten of Mezmalina – Latvia – Kristina Bernane
Kindergarten of Kaparelli- Greece – Anna Karidi Pirounaki

Και μια και μιλάμε για κανόνες δείτε ένα απόσπασμα από το άρθρο που δημοσίευσε στο θέμα ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ το πρώτο Νηπιαγωγείο Φιλιατρών

Κανόνες  που  θέτουμε:

• Είναι  σημαντικό  από  τις  πρώτες  μέρες  να  τεθούν  κανόνες  της  χρήσης  τους.
• Τον  χρησιμοποιεί  όποιο  νήπιο  ή  προνήπιο  μπορεί  να  χρησιμοποιήσει  το  ποντίκι  και  να  κατανοήσει  τις  απλές  οδηγίες  του  λογισμικού.
• Σε  κάθε  υπολογιστή  κάθονται  μέχρι  τρία  παιδιά  .  Αυτό  τους  επιτρέπει  να  συνεργάζονται  και  να  αναπτύσσουν  προφορική  επικοινωνία,  αλλά  και  απαγορεύει  στα  υπόλοιπα  να  χάνουν  το  χρόνο  τους  με  το  να  παραμένουν  πολλή  ώρα  μπροστά  στον  υπολογιστή  χωρίς  να  μπορούν  να  απασχοληθούν.
• Επειδή  χρειάζεται  προσοχή  στο  χρόνο  που  αφιερώνουν  τα  παιδιά  μπροστά  στην  οθόνη  και  λόγω  της  ακτινοβολίας  που  εκπέμπει,  αλλά  κι  επειδή  σε  κάθε  τμήμα  υπάρχει  συνήθως  μόνο  ένας  υπολογιστής  και  πρέπει  να  απασχολούνται  σε  αυτόν  όλα  τα  νήπια,  είναι  απαραίτητο  να  υπάρχουν  κανόνες  και  για  το  χρόνο  που  μπορεί  να  αφιερώνουν.  Παίζουν  λοιπόν  μόνο  δύο  παιχνίδια  κάθε φορά.
• Κάθε  παιχνίδι  που  το  ξεκινάμε  το  τελειώνουμε.  Αν  δεν  μπορούμε,  ζητάμε  τη  βοήθεια  ενός  μεγαλύτερου  παιδιού   ή  της  νηπιαγωγού.
• Δεν  κάνουμε  κλικ  χωρίς  λόγο,  ούτε  αλλάζουμε  συνεχώς  παιχνίδια  χωρίς  να  παίζουμε  μ`  αυτά.
• Όλα  τα  παιδιά  περνούν  από  τη  γωνιά  του  υπολογιστή,  όπως  κάνουν  με  τις  υπόλοιπες  γωνιές  δραστηριοτήτων.  Προτρέπουμε  και  βοηθάμε  ιδιαίτερα  τα  συνεσταλμένα  παιδιά.  Ο  υπολογιστής  μπορεί  να  είναι  το  εργαλείο  που  θα  τους  δώσει  αυτοπεποίθηση.
• Προσέχουμε  τον  υπολογιστή  γιατί  είναι  ένα  ευαίσθητο  εργαλείο.

Πρέπει να μάθει να γράφει και να διαβάζει ένα παιδί από το Νηπιαγωγείο;

Οι περισσότεροι γονείς, ξεκινώντας το παιδί τους το Νηπιαγωγείο, επιθυμούν να του προσφέρουν τα καλύτερα, ενώ έχουν αγωνία για το αν το παιδί τους θα καταφέρει να ανταποκριθεί σε όλα όσα θα του ζητηθούν σε αυτό τον νέο χώρο.  Στο πλαίσιο της ολόπλευρης ανάπτυξης του παιδιού, ένας από τους ρόλους του Νηπιαγωγείου είναι η  σταδιακή προετοιμασία και η προσαρμογή των παιδιών στις μελλοντικές απαιτήσεις που θα συναντήσουν στο Δημοτικό.

Σε τι, όμως, έγκειται η σωστή προετοιμασία;  Ένα από τα θέματα που συζητείται αρκετά είναι το θέμα της Γραφής και της Ανάγνωσης. Ας δούμε τι έχουν να μας πουν οι ειδικοί για αυτό το θέμα.

Πρέπει να μάθει να γράφει και να διαβάζει ένα παιδί από το Νηπιαγωγείο;  της Έρης Πιπεράκη

Είναι ένα ερώτημα που απασχολεί τους γονείς και προβληματίζει αρκετούς εκπαιδευτικούς, αφού αρκετά συχνά οι γονείς ανησυχούν, θεωρώντας ότι δεν πρέπει να χάνεται χρόνος και ότι το παιδί τους πρέπει ήδη από το νηπιαγωγείο να μάθει ν’ αναγνωρίζει αλλά και να γράφει τα γράμματα κι έτσι συνθέτοντάς τα να γράφει και να διαβάζει λέξεις.

Είναι όμως έτοιμα τα παιδιά αυτής της ηλικίας να εκπαιδευτούν στη γραφή και ανάγνωση ή μήπως εκπαιδεύοντάς τα   παραβλέπουμε όλους αυτούς τους παράγοντες που πρέπει να έχουν αναπτυχθεί επαρκώς, ώστε ένα παιδί να ενταχθεί αβίαστα και φυσικά αποτελεσματικά στο γραπτό λόγο;

Ο προφορικός λόγος είναι εγγενές συστατικό της ανθρώπινης φύσης. Όλα τα παιδιά κατακτούν τη γλώσσα του άμεσου περιβάλλοντός τους και  αποκτούν προφορικό λόγο, εφόσον δεν υπάρχουν σοβαρά αισθητηριακά ή νευρολογικά προβλήματα. Ο προφορικός λόγος δε διδάσκεται αλλά κατακτιέται μέσα σ’ ένα πλαίσιο όπου υπάρχει επικοινωνία και αλληλεπίδραση.

Αντίθετα, ο γραπτός λόγος δεν αποτελεί μέρος της υπόστασης του ανθρώπου. Για ν’ αποκτήσουν τα παιδιά γραπτό λόγο πρέπει να διδαχθούν συστηματικά και να εξασκηθούν, αλλά πρώτα πρέπει να έχουν φτάσει σ’ ένα τέτοιο σημείο αισθητηριακής και νευρολογικής ωρίμανσης που θα τους επιτρέψει ν’ αναπτύξουν ομαλά αυτήν την ικανότητα, χωρίς να δυσκολευτούν και ν’ απογοητευτούν.

Για να μπορέσει ένα παιδί να γράψει και να διαβάσει χρειάζεται να έχει αναπτύξει:

• Καλή αντίληψη του χώρου και δεξιότητες προσανατολισμού στο χώρο, ώστε να κατανοεί οδηγίες που αφορούν χωρικές έννοιες.

• Ικανότητες παρατήρησης και  οπτικής διάκρισης.

• Ικανότητες ακουστικής διάκρισης.

• Οπτική και ακουστική μνήμη.

• Ικανότητες σειροθέτησης.

• Μνήμη αλληλουχιών.

• Επαρκές λεξιλόγιο και κατανόηση των νοημάτων που εκφέρονται μέσω

        των λέξεων.

• Ικανότητα αναγνώρισης των μερών ενός όλου.

• Ικανότητα διάσπασης του όλου σε μέρη.

• Ικανότητα σύνθεσης του όλου από τα μέρη που αποτελείται.

• Ικανότητες ομαδοποίησης και ταξινόμησης πληροφοριών.

• Αυτοέλεγχο για να διατηρεί την προσοχή του.

• Φωνολογική επίγνωση.

Όλες αυτές τις ικανότητες, το νήπιο τις κατακτά κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσής του στο νηπιαγωγείο ενώ παράλληλα, σταδιακά, αποκτά φωνολογική επίγνωση.

Για να μάθει ανάγνωση και γραφή ένα παιδί πρέπει πρώτα να έχει αποκτήσει φωνολογική επίγνωση. Να κατανοήσει δηλαδή ότι οι λέξεις αποτελούνται από μικρότερες μονάδες χωρίς νόημα (συλλαβές – φωνήματα) και ν’ αρχίσει να σκέφτεται πάνω στη γλώσσα, διακρίνοντας αρχικά τις συλλαβές και μετά τα φωνήματα από τα οποία αποτελείται μια λέξη.

Αν ένα παιδί δεν μπορεί να μας πει από ποιες συλλαβές αποτελείται η λέξη «γάλα» τότε δεν θα καταφέρει να μάθει να τη διαβάζει όσο κι αν του διδάξουμε ανάγνωση και  μόνο όταν καταφέρει να την  αναλύσει στα φωνήματα που την αποτελούν, τότε πλέον θα μπορέσει ν’ αντιστοιχίσει τα φωνήματα με οπτικά σχήματα δηλαδή γράμματα.

Ένα παιδί μπορεί να  καταλάβει ότι τη λέξη μπορούμε να τη χωρίσουμε όχι μόνο σε συλλαβές αλλά και σε φωνήματα, να κάνει δηλαδή φωνημική ανάλυση και σύνθεση, γύρω στην ηλικία των 6 ετών.

Μόνο  αφού έχει κατακτήσει   αυτή την ικανότητα, μπορούμε να προχωρήσουμε στην αντιστοίχηση, δηλαδή στη σύνδεση των φωνημάτων με την εικόνα τους (γράμματα) και στη γραφή των λέξεων. Μέχρι τότε, τα νήπια μπορεί ν’ απεικονίζουν κάποια γράμματα, ακόμα και το όνομα τους ή και λέξεις που βλέπουν, αλλά στην πραγματικότητα απεικονίζουν κάποια σύμβολα χωρίς να έχουν κατανοήσει το γλωσσικό τους φορτίο.

Στο Νηπιαγωγείο, όλες οι δραστηριότητες λαμβάνουν υπόψη τις ατομικές διαφορές από νήπιο σε νήπιο, δεδομένου ότι κάποια νήπια κατακτούν ορισμένες ικανότητες νωρίτερα από κάποια άλλα, τα οποία με τη σειρά τους επιδεικνύουν καλύτερη επίδοση σε άλλους αναπτυξιακούς τομείς.

Στην εξελικτική τους πορεία, όλα τα παιδιά θα κατακτήσουν ικανότητες απαραίτητες για να αντιμετωπίσουν τις μελλοντικές απαιτήσεις στο Δημοτικό.

Η εξέλιξη κιναισθητικών, αντιληπτικών, μνημονικών, γλωσσικών και μεταγλωσσικών ικανοτήτων που γίνεται στο Νηπιαγωγείο, καθιστά ένα νήπιο έτοιμο να εκπαιδευτεί αβίαστα και αποτελεσματικά, χωρίς να δυσκολευτεί/πιεστεί/απογοητευτεί, στην εκμάθηση ανάγνωσης και γραφής ένα χρόνο αργότερα, στην Α΄ Δημοτικού.

Η Έρη Πιπεράκη εργάζεται ως ψυχολόγος και ειδική παιδαγωγός στα Εκπαιδευτήρια Δούκα. Είναι κλινική ψυχολόγος και κάτοχος master ειδικής αγωγής από το Northern Illinois University / USA.

ΑΠΩΛΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΕΝΟΣ ΟΙΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΙΔΙ

Η απώλεια απο τον θάνατο ενός οικείου προσώπου είναι πολύ σημαντική για τα παιδιά.Με αυτό το έντυπο της ΜΕΡΙΜΝΑΣ μπορούμε να βοηθήσουμε όσους θέλουν να στηρίξουν ένα παιδί που θρηνεί ώστε να ακούσουν τις ανησυχές του και να κατανοήσουν καλύτερα τις αντιδράσεις και τις ανάγκες του στην δύσκολη περίοδο που περνάει.
ΕΝΤΥΠΟ ΜΕΡΙΜΝΑΣ

Όχι βία στα παιδιά μας. Πειθώ.

Όχι βία στα παιδιά μας. Πειθώ.

Αναρτήθηκε από τον/την olympiada στο Απριλίου 7, 2011

Από το κεφάλαιο «Ερωτήσεις, απαντήσεις και απομυθοποιημένες δηλώσεις» του εγχειριδίου του Συμβουλίου της Ευρώπης «Η εξάλειψη της σωματικής τιμωρίας στα παιδιά – Ερωτήσεις και απαντήσεις», το οποίο μπορείτε να διαβάσετε ή/και να κατεβάσετε εδώ.

«Πονάει στα αλήθεια;»
Ναι! Σύμφωνα με το Άρθρο 12 της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού του ΟΗΕ, τα παιδιά έχουν το δικαίωμα να εκφράζουν τις απόψεις τους σε θέματα που τα αφορούν και αυτές πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη. Τα παιδιά έχουν αρχίσει να μας λένε πόσο πολύ τα πονάει η σωματική τιμωρία. Και ο Paulo Sιrgio Pinheiro εξηγεί στην έκθεσή του που κατέθεσε στη Γενική συνέλευση του ΟΗΕ τον Οκτώβριο 2006:
Σε όλη τη διαδικασία διεξαγωγής της μελέτης, τα παιδιά εξέφρασαν συστηματικά την επείγουσα ανάγκη να σταματήσει όλη αυτή η βία. Τα παιδιά βεβαιώνουν για τον πόνο -όχι μόνο σωματικό αλλά και ψυχικό- που τους προξενεί αυτή η βία, σε συνδυασμό με την αποδοχή ή ακόμα και με την έγκρισή της από τους ενήλικες.
Οι κυβερνήσεις πρέπει να αποδεχτούν ότι αυτή είναι πραγματικά μια επείγουσα ανάγκη, παρόλο που δεν είναι καινούργια. Τα παιδιά υφίστανται βία από τα χέρια των ενηλίκων εδώ και αιώνες χωρίς να φαίνονται ή να ακούγονται. Αλλά τώρα που η κλίμακα και η επίδραση της βίας σε βάρος των παιδιών γίνεται ορατή, δεν μπορούν να περιμένουν άλλο για την αποτελεσματική προστασία στην οποία έχουν απόλυτο δικαίωμα»
Υπάρχει ένας σπουδαίος ερευνητικός τόμος για τις επιπτώσεις της σωματικής τιμωρίας και πειστικά επιβεβαιώνει την πιθανή ζημιά που προκαλεί τόσο βραχυχρόνια όσο και μακροχρόνια. «Η σωματική τιμωρία από τους γονείς και οι σχετικές με αυτήν συμπεριφορές και εμπειρίες των παιδιών», είναι μια ανάλυση 88 ερευνητικών μελετών που δημοσιεύτηκε το 2002 και αναμφισβήτητα επιβεβαιώνει τους κινδύνους. Ενώ τα ευρήματα δεν μας εκπλήττουν, κατά κάποιο τρόπο δεν είναι ούτε απαραίτητα. Δεν θα αναζητούσαμε έρευνα των αποτελεσμάτων των επιπτώσεων της βιαιοπραγίας σε βάρος γυναικών ή ηλικιωμένων για να δικαιολογήσουμε την απαγόρευση: Πρόκειται για ένα ζήτημα θεμελιωδών δικαιωμάτων.
«Γιατί είναι τόσο δύσκολο να σταματήσουμε να χτυπάμε τα παιδιά;»
Διότι πολλοί ενήλικες ακόμα συγχέουν αυτό που μπορούν με αυτό που πρέπει να κάνουν. Αν οι ενήλικες, περιλαμβανομένων των πολιτικών, έβρισκαν αυτό το θέμα εύκολο, θα είχαμε δεχτεί εδώ και πολύ καιρό ότι τα παιδιά έχουν, όπως και εμείς οι υπόλοιποι, ακριβώς το ίδιο δικαίωμα σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της σωματικής τους ακεραιότητας και ίσης προστασίας από το νόμο. Στην πραγματικότητα θα ήταν πιθανό να δεχτούμε ότι τα παιδιά που ξεκινούν πολύ μικρά και πολύ ευαίσθητα, έχουν το δικαίωμα μεγαλύτερης προστασίας από ό,τι οι ενήλικες.
Είναι δύσκολο για τους ενήλικες να εγκαταλείψουν αυτό που ακόμα θεωρούν «δικαίωμά τους» να χτυπάνε και να πονάνε τα παιδιά στο όνομα της «πειθαρχίας» ή του ελέγχου. Αυτή η δυσκολία φαίνεται πως πηγάζει από προσωπική εμπειρία. Οι περισσότεροι άνθρωποι είχαν φάει ξύλο από τους γονείς τους όταν ήταν μικροί. Οι περισσότεροι γονείς έχουν χτυπήσει τα δικά τους παιδιά. Κανένας από εμάς δεν θέλει να σκέφτεται άσχημα για τους γονείς του ή για τη δική μας γονική ευθύνη και αυτό κάνει προκλητικό για πολλούς ανθρώπους, περιλαμβανομένων των πολιτικών και αυτών που διαμορφώνουν την κοινή γνώμη και ακόμα αυτών που εργάζονται για την προστασία των παιδιών, το να θεωρούν τη σωματική τιμωρία ως το θεμελιώδες θέμα ισότητας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων που πραγματικά είναι. Αυτό δεν είναι θέμα ευθύνης – οι γονείς ενεργούσαν σύμφωνα με τις κοινωνικές προσδοκίες – αλλά ήρθε η ώρα να προχωρήσουμε σε θετικές, μη βίαιες σχέσεις με τα παιδιά.
Στοχεύοντας στην εξάλειψη της σωματικής τιμωρίας, απλώς επεκτείνουμε στα παιδιά την πλήρη προστασία από την κακοποίηση και άλλες σκληρές ή απάνθρωπες μορφές τιμωρίας τις οποίες, ως ενήλικες, θεωρούμε δεδομένες για τους εαυτούς μας.
«Αν οι γονείς αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τη χρήση σωματικής τιμωρίας, δεν θα είναι τα παιδιά κακομαθημένα και απείθαρχα;»
Όχι. Η πραγματική πειθαρχία δεν βασίζεται στη δύναμη. Αναπτύσσεται μέσα από την κατανόηση, τον αμοιβαίο σεβασμό και την ανοχή. Τα μωρά ξεκινάνε εντελώς εξαρτημένα και καθώς μεγαλώνουν, βασίζονται στους ενήλικες – ιδιαίτερα στους γονείς τους – να τα καθοδηγήσουν και να τα υποστηρίξουν προς την ωριμότητα με αυτοπειθαρχία. Η σωματική τιμωρία δεν λέει στα παιδιά τίποτα για το πώς πρέπει να συμπεριφέρονται.
Αντίθετα, το ξύλο στα παιδιά είναι μάθημα κακής συμπεριφοράς. Διδάσκει τα παιδιά ότι οι γονείς τους, τους οποίους ελπίζουμε ότι αγαπούν και σέβονται, βρίσκουν αποδεκτή τη χρήση της βίας για τη λύση προβλημάτων ή συγκρούσεων. Τα παιδιά μαθαίνουν από αυτά που κάνουν οι γονείς τους, όχι μόνο από όσα τους λένε. Η σωματική τιμωρία και άλλες ταπεινωτικές μορφές τιμωρίας δεν είναι υποκατάστατο των θετικών μορφών πειθαρχίας οι οποίες όχι μόνο δεν κακομαθαίνουν τα παιδιά, αλλά είναι σχεδιασμένες να διασφαλίσουν ότι τα μαθαίνουν να σκέφτονται για τους άλλους και για τις συνέπειες των πράξεών τους.
Τα κράτη έχουν υποχρέωση να υποστηρίζουν τη θετική γονική φροντίδα και η σύσταση της Επιτροπής των Υπουργών για την πολιτική υποστήριξης της θετικής γονικής μέριμνας τους δίνει τις κατευθυντήριες γραμμές να το κάνουν.
«Με χτυπούσαν όταν ήμουν παιδί και αυτό δεν μου έκανε καθόλου κακό. Στην πραγματικότητα, δεν θα ήμουν εδώ που βρίσκομαι σήμερα αν οι γονείς μου δεν με τιμωρούσαν σωματικά.»
Πώς το ξέρετε αυτό; Κανένας από εμάς δεν ξέρει πώς θα είμαστε αν οι γονείς μας δε μας χτυπούσαν ή δε μας ταπείνωναν ποτέ. Πόσοι άνθρωποι, όταν λένε ότι δεν τους έκανε καθόλου κακό, δεν αρνούνται τον πόνο που ένοιωσαν όταν οι πιο κοντινοί τους ενήλικες νόμιζαν ότι μπορούν να τους διδάξουν μόνο προκαλώντας τους πόνο; Οι άνθρωποι συνήθως αρχίζουν να χτυπάνε τα παιδιά τους επειδή και τους ίδιους τους χτυπούσαν όταν ήταν παιδιά, παρόλο που, σύμφωνα με την έρευνα, συνήθως, αισθάνονται ενοχές εκ των υστέρων. Αλλά συνεχίζουν να χτυπάνε τα παιδιά τους ιδιαίτερα όταν έχουν φτάσει στα όριά τους. Είναι άσκοπο να κατηγορούμε τις προηγούμενες γενεές για το ξύλο σε βάρος των παιδιών, διότι ενεργούσαν σύμφωνα με τη διαδεδομένη κουλτούρα της εποχής. Αλλά οι καιροί αλλάζουν και οι κοινωνίες προχωρούν. Η αναγνώριση των παιδιών ως υποκειμένων δικαιωμάτων απαιτεί δράση για να τεθεί ένα τέλος στη νομιμοποίηση και την κοινωνική αποδοχή της βίας σε βάρος των παιδιών, ακριβώς όπως οι κοινωνίες έχουν προχωρήσει στο τέλος της αποδοχής της βίας κατά των γυναικών.
«Οι γονείς έχουν το δικαίωμα να μεγαλώνουν τα παιδιά τους όπως νομίζουν. Πρέπει να αμφισβητούμε μόνο τις ακραίες περιπτώσεις, όπως είναι η παιδική κακοποίηση.»
Τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν σταματάνε στην είσοδο του σπιτιού σου. Τα παιδιά έχουν το ίδιο δικαίωμα με τα άλλα μέλη της οικογένειας για προστασία από το ξύλο και δεν είναι πιο παρεμβατικό να επιμένουμε ότι ο νόμος πρέπει προστατεύει τα παιδιά στο σπίτι από το να επιμένουμε ότι οι άντρες πρέπει να σταματήσουν να χτυπάνε τις γυναίκες τους. Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού του ΟΗΕ έχει εισάγει την ιδέα της «γονικής ευθύνης», με το καλό των παιδιών να είναι η βασική έγνοια των γονέων. Τα παιδιά δεν αποτελούν ιδιοκτησία των γονιών τους.
«Υπάρχει μια μεγάλη διαφορά ανάμεσα στο χτύπημα ενός παιδιού και σε ένα σκαμπίλι με αγάπη.»
Οι διαφορές είναι άσχετες για το νόμο! Το ένα πονάει φυσικά περισσότερο από το άλλο αλλά και τα δυο είναι μια συνέχεια βίας και επίσης και τα δυο παραβιάζουν το ίσο δικαίωμα των παιδιών στον σεβασμό. Οι κοινωνίες δεν θέτουν όρια ούτε προσπαθούν να δικαιολογήσουν οποιοδήποτε επίπεδο βίας όταν αμφισβητούν τη βία εναντίον των γυναικών ή εναντίον των ηλικιωμένων. Επομένως γιατί πρέπει να το κάνουμε όταν πρόκειται για τα παιδιά; Και οι κίνδυνοι οποιασδήποτε σύνδεσης ανάμεσα στο να αγαπάς και να πονάς τους ανθρώπους πρέπει να είναι προφανείς. Ένα «σκαμπίλι με αγάπη» είναι μια αντίθεση του χειρίστου είδους. Αυτός ο φαινομενικά ακίνδυνος όρος είναι ένα πέπλο πίσω από το οποίο μπορούν να κρυφτούν οι παραβιάσεις των δικαιωμάτων.
«Η απαγόρευση της φυσικής τιμωρίας απλώς θα οδηγήσει στη μεταχείριση των παιδιών με πιο φρικτούς τρόπους – στη συναισθηματική κακοποίηση, την ταπείνωση ή το κλείδωμά τους.»
Τα παιδιά έχουν δικαίωμα προστασίας όχι μόνο από τη σωματική τιμωρία, αλλά επίσης και από άλλους τύπους απάνθρωπης ή ταπεινωτικής συμπεριφοράς ή μεταχείρισης. Η νομική μεταρρύθμιση πρέπει να συνδεθεί με την αύξηση της ευαισθητοποίησης και την προώθηση θετικών, μη βίαιων σχέσεων με τα παιδιά. Οι γονείς επιθυμούν να έχουν τα παιδιά τους το καλύτερο δυνατό ξεκίνημα στη ζωή. Οι γονείς που χτυπάνε τα παιδιά τους δεν αισθάνονται καλά για αυτό – γενικά αισθάνονται στεναχωρημένοι και ένοχοι. Συνεπώς, οι περισσότεροι από αυτούς καλωσορίζουν τις συμβουλές για το πώς να εμποδίσουν και να λύσουν συγκρούσεις με τα παιδιά τους. Οι πολιτικές θετικής γονικής φροντίδας βοηθάνε τους γονείς να δώσουν τη δυνατότητα στα παιδιά τους να κατανοούν, να αποδέχονται και να σέβονται τους κανόνες (πειθαρχία) χωρίς να χρησιμοποιούν κανενός είδους βία, είτε φυσική είτε συναισθηματική. Η απομάκρυνση από το ξύλο και την ταπείνωση των παιδιών και η αντιμετώπισή τους ως άτομα που έχουν δικαιώματα μαζί με τους υπολοίπους από εμάς, βελτιώνει την οικογενειακή ζωή του καθενός.
«Γιατί να ανακατέψουμε το νόμο; Γιατί απλά να μην εκπαιδεύσουμε τους γονείς να απομακρυνθούν από τη χρήση σωματικής τιμωρίας;»
Η κατάργηση τα χρειάζεται και τα δυο. Δεν είναι θέμα επιλογής: Τα ανθρώπινα δικαιώματα υπαγορεύουν ότι τα παιδιά έχουν τουλάχιστο την ίδια νομική προστασία όπως οι ενήλικες – στην οικογένεια και παντού αλλού – τώρα. Ο ίδιος ο νόμος είναι ένα ισχυρό εκπαιδευτικό εργαλείο και βέβαια, η μεταρρύθμιση του νόμου που απαγορεύει τη σωματική τιμωρία πρέπει να συνδέεται με εκπαίδευση του κοινού και των γονέων. Μια απαγόρευση θα παρακινήσει τους γονείς να εξετάσουν θετικούς τρόπους εκπαίδευσης των παιδιών τους και θα παρακινήσει τους επαγγελματίες, τους πολιτικούς, τα ΜΜΕ να παράσχουν πόρους και να προσφέρουν αυτή την εκπαίδευση. Το Συμβούλιο της Ευρώπης είναι προετοιμασμένο να βοηθήσει τους γονείς και τους επαγγελματίες σε αυτή την προκλητική αποστολή.
«Οι δημοσκοπήσεις λένε ότι οι περισσότεροι άνθρωποι είναι εναντίον μιας επίσημης απαγόρευσης της σωματικής τιμωρίας»
Τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων εξαρτώνται γενικά από το πόσο αδέξια εκφράζονται οι ερωτήσεις και πόσες πληροφορίες έχουν αυτοί που τις απαντούν. Αν ο κόσμος είναι πλήρως ενημερωμένος για το θέμα, την υπάρχουσα ανεπάρκεια της προστασίας των παιδιών και τοv σκοπό της απαγόρευσης μπορεί να την υποστηρίξουν. Αλλά έτσι κι αλλιώς, σε αυτό το θέμα όπως και σε άλλα -βία εναντίον των γυναικών, φυλετικές διακρίσεις- οι πολιτικοί πρέπει να ηγούνται, όχι να ακολουθούν την κοινή γνώμη, παραθέτοντας τις απόλυτες υποχρεώσεις τους στα ανθρώπινα δικαιώματα για να διασφαλίσουν ότι ο νόμος παρέχει στα παιδιά, όπως και στους ενήλικες, πλήρη προστασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειάς τους. Σχεδόν όλα τα κράτη μέλη που έχουν απαγορεύσει όλες τις μορφές σωματικής τιμωρίας, το έχουν κάνει πριν την αποδοχή της κοινής γνώμης, αλλά στη συνέχεια, γρήγορα η κοινή γνώμη άλλαξε υποστηρίζοντας τη νομοθετική αλλαγή. Σε λίγα χρόνια θα κοιτάμε το παρελθόν με απορία για τον καιρό που ήταν νόμιμο και αποδεκτό το να χτυπάμε τα παιδιά.
Πηγή: Δίκτυο για την πρόληψη και καταπολέμηση της σωματικής τιμωρίας στα παιδιά (http://www.somatikitimoria.gr/) – Αριάδνη