Η ανάπτυξη του παιδιού κατά τη διάρκεια των σχολικών ετών (δηλαδή στις ηλικίες 5-12 χρόνων) συντελείται με γοργούς ρυθμούς. Καθώς το παιδί αναπτύσσεται, αυξάνουν και οι ανάγκες του σε θρεπτικά συστατικά.
Επειδή τα παιδιά περνούν σημαντικό μέρος της ημέρας στο σχολείο, η διατροφή τους στα διαλείμματα είναι εξίσου σημαντική με αυτήν στο σπίτι.
Η πραγματικότητα στο … σχολείο σήμερα
Είναι γεγονός ότι τα περισσότερα κυλικεία στα ελληνικά σχολεία προσφέρουν πληθώρα τροφίμων που μπορεί το παιδί να καταναλώσει κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων. Δυστυχώς, τα περισσότερα από αυτά προσδίδουν και αρκετό λίπος στον οργανισμό και γι΄ αυτό είναι, άλλωστε, ελκυστικά και δημοφιλή. Δεν είναι λίγες οι φορές, μάλιστα, που τα σχολικά κυλικεία διαθέτουν τρόφιμα τα οποία δεν θα έπρεπε καν να υπάρχουν βάσει νομοθεσίας.
Τα πράγματα περιπλέκονται ακόμα περισσότερο, αν λάβει κανείς υπ΄ όψιν ότι ως επί το πλείστον οι εξωσπιτικές τροφές έχουν υψηλότερη θερμιδική αξία και – όχι σπάνια – χαμηλότερη θρεπτική από τις αντίστοιχες σπιτικές. Σε αυτό συμβάλλουν ο τρόπος προετοιμασίας αλλά και η ποιότητα των υλικών, καθώς και των ίδιων των τροφίμων που διατίθενται έξω. Για παράδειγμα, ένα απλό τοστ με ζαμπόν και τυρί χωρίς βούτυρο που έχει ετοιμαστεί από το σπίτι έχει 310 θερμίδες, ενώ, αν το πάρουμε απέξω, μπορεί να φθάσει και τις 400 θερμίδες, ανάλογα με το πόσο βούτυρο θα μας βάλουν! Ακόμη και χωρίς βούτυρο να το ζητήσει κανείς, πάλι η τοστιέρα έχει υπολείμματα από προηγούμενα τοστ που έχουν ψηθεί και που είχαν επαλειφθεί.
Επιπλέον, πρέπει να γνωρίζουμε ότι, ακόμα κι αν το κυλικείο πληροί όλες τις προϋποθέσεις, αυτό δεν αποτελεί εξασφάλιση για τον γονέα ότι το παιδί θα διαθέσει το χαρτζιλίκι του για την αγορά κάποιας υγιεινής τροφής. Γύρω-γύρω υπάρχουν περίπτερα ή fast food τα οποία είναι προσβάσιμα στα παιδιά ακόμα και κατά τη διάρκεια του σχολείου και αυτό είναι η σημερινή ελληνική πραγματικότητα! Πολλές φορές, μάλιστα, τα παιδιά ντρέπονται να καταναλώσουν υγιεινές τροφές στο σχολείο, όπως π.χ., ένα φρούτο, γιατί πολύ απλά δεν συνηθίζεται και αισθάνονται ότι κινδυνεύουν να περιθωριοποιηθούν από τους υπόλοιπους συμμαθητές τους! Αξιοσημείωτο είναι το ότι αυτή η διατροφική συμπεριφορά σχετίζεται με τη διατροφή και τον τρόπο ζωής των γονέων αλλά και με την εκπαίδευση που έχει πάρει το παιδί από το σπίτι. Οι ευθύνες, λοιπόν, πρέπει να επιμεριστούν μεταξύ γονέων που δεν εκπαιδεύουν τα παιδιά τους κατάλληλα, κυλικείων τα οποία διαθέτουν μη επιτρεπτά τρόφιμα, σχολείου που δεν ελέγχει τη διαθεσιμότητα των τροφίμων και Πολιτείας, η οποία δεν πραγματοποιεί ολοκληρωμένες παρεμβάσεις για να λυθεί το θέμα. Άλλωστε όλα τα παραπάνω αποτελούν μια αλυσίδα.
Πώς να παρέμβουν οι γονείς
Το ζητούμενο είναι τι μπορεί να κάνει κανείς για να προασπίσει την υγεία των παιδιών του, αφού είναι γνωστό ότι η διατροφή στην παιδική ηλικία είναι πάρα πολύ σημαντική για τη μετέπειτα εκδήλωση διάφορων νοσημάτων, μεταξύ των οποίων είναι και αυτά της καρδιάς.
Κατ΄ αρχάς, θα πρέπει ο γονέας από πολύ μικρή ηλικία να γαλουχεί το παιδί του έτσι ώστε να συνειδητοποιεί από μόνο του τι τρώει. Αυτή είναι μια χρονοβόρα διαδικασία και κάθε παιδί χρειάζεται διαφορετική προσέγγιση. Σε γενικές γραμμές, για να μάθουμε τα παιδιά μας να τρώνε σωστά, θα πρέπει να τα ενθαρρύνουμε να τρώνε αργά και να σταματούν μόλις αισθανθούν πληρότητα στο στομάχι.
1. Δεν είναι σωστό να πιέζουμε τα παιδιά να τρώνε όλο το φαγητό τους, εάν τα ίδια δεν το επιθυμούν.
2. Πρέπει να τα διδάξουμε να επιλέγουν τρόφιμα με χαμηλά λιπαρά και να καταναλώνουν την κατάλληλη ποσότητα από το εκάστοτε φαγητό.
3. Τα παιδιά πρέπει να μάθουν επίσης να τρώνε πρωϊνό. Έρευνες έχουν δείξει ότι η πνευματική απόδοση των παιδιών στο σχολείο είναι υψηλότερη όταν καταναλώνουν πρωινό.
4. Τρόφιμα που είναι ιδιαίτερα δημοφιλή στα παιδιά, όπως οι τηγανητές πατάτες και τα παγωτά, δεν θα πρέπει να αποκλείονται από τη διατροφή τους. Κάτι τέτοιο, άλλωστε, μπορεί να κάνει τα παιδιά να αντιμετωπίζουν τα φρούτα και τα λαχανικά σαν εχθρό τους και να αποζητούν ακόμα περισσότερο τις λιπαρές τροφές. Ας μην ξεχνάμε ότι τα παιδιά αντιδρούν στις απαγορεύσεις με αρνητικό τρόπο.
5. Τέλος, οι γονείς δεν θα πρέπει να καταφεύγουν σε ακρότητες και υπερβολικούς περιορισμούς, διότι μπορεί να προκληθούν ανεπάρκειες και να μειωθεί ο ρυθμός ανάπτυξης στα παιδιά, ενώ παράλληλα μπορεί να εμφανισθούν διαταραχές στη διατροφική συμπεριφορά, όπως είναι η βουλιμία ή η ανορεξία.
Ενδεικτικό μενού ενός μαθητή
Ένα μέσο υγιές παιδί, που δεν χρειάζεται ειδική τροποποίηση στο βάρος του, ενδεικτικά μπορεί να καταναλώνει:
Πρωϊνό: 1 ποτήρι γάλα πλήρες, 1 φλιτζάνι δημητριακά πρωινού (της αρεσκείας του).
Πρόγευμα (στο σχολείο): 1 τοστ με γαλοπούλα και τυρί, 1 χυμό.
Μεσημεριανό: Μία κανονική μερίδα φαγητού και 1 πιάτο σαλάτα.
Απογευματινό: 2 φρούτα ή 1 κεσεδάκι γιαούρτι.
Βραδινό: Μία μερίδα φαγητού (μικρότερη ποσότητα σε σχέση με το μεσημεριανό) και μία σαλάτα.
Προ ύπνου: 1 ποτήρι γάλα πλήρες (αυτό το γεύμα μπορεί να συμπτυχθεί και με το βραδινό).
