Οι μαθητές μας… τόσο ίδιοι, αλλά και τόσο διαφορετικοί…μέσα στην ίδια ομάδα

Posted on by pappanna

 Άννα Παππά
Δασκάλα – Συγγραφέας

Τα σχολικά προγράμματα, έχουν γίνει κατά τέτοιο τρόπο, ώστε σε μια δεδομένη ηλικία, τα παιδιά οφείλουν να αποκτήσουν ένα συγκεκριμένο ποσό γνώσεων.Το βάρος της ύλης και της ποσότητάς της, κάποια στιγμή, θα πρέπει να μπει στη ζυγαριά μαζί με τον πραγματικό σκοπό της αγωγής.
Για να μπορέσουν τα παιδιά να ανταποκριθούν με τον ίδιο τρόπο στη μεγάλη ποσότητα ύλης, θα έπρεπε όλα να έχουν τις ίδιες δυνατότητες μνήμης, φαντασίας, κατανόησης.Θα έπρεπε όλα να είναι πάντοτε και σε κάθε στιγμή της σχολικής χρονιάς σε κατάσταση, ώστε να αντιλαμβάνονται, να επεξεργάζονται και να αφομοιώνουν με τον ίδιο τρόπο. Από τη ψυχολογία γνωρίζουμε ότι δεν είναι δυνατόν να εργάζονται όλα τα παιδιά με ταχύτητα και τρόπο μονότονο, όπως μια μηχανή.
Το κάθε παιδί έχει πάρει από τη φύση τις ικανότητες, τις κλίσεις, τις προδιαθέσεις του, δηλαδή ένα ορισμένο δυναμικό. Αυτό το δυναμικό, ο δάσκαλος θα το πάρει και με προσπάθεια πότε συνειδητή, πότε ασυναίσθητη, θα το εξελίξει, θα το μορφοποιήσει και τελικά θα το θέσει στην υπηρεσία του ατόμου, που αποτελεί και το φυσικό του φορέα.
Υπάρχουν παιδιά, που στα χρόνια της πρώτης ανάπτυξης, παρουσίασαν υστέρηση, με αποτέλεσμα να παρουσιάζουν αργή πορεία στην κατάκτηση της γνώσης, κυρίως αργούν να διαβάσουν, να γράψουν. Τα παιδιά αυτά κάνουν ότι μπορούν, μα το υπόστρωμά τους είναι ανεπαρκές. Μέσα από την ομαδική εργασία, θα μπορέσουν και αυτά να προσφέρουν, χωρίς δισταγμό και χωρίς απογοητεύσεις, γιατί έχουν την απόλυτη ανάγκη να υποστηριχθούν, για να μπορέσουν να προχωρήσουν. Και η υποστήριξη που επιζητούν θα προέλθει από τους ίδιους τους συμμαθητές τους.
Στην αντίπερα όχθη βρίσκονται τα χαρισματικά ή ταλαντούχα παιδιά. Είναι το 5% του γενικού παιδικού πληθυσμού που διαθέτει εξαιρετικά υψηλές ικανότητες σε έναν ή περισσότερους γνωστικούς τομείς, που παρουσιάζει επίκτητες διανοητικές ικανότητες και ειδικές δεξιότητες. Παιδιά που όσο παράξενο και αν φαίνεται, έχουν χαμηλές επιδόσεις στο σχολείο ή ακόμη κατά τη διάρκεια της εφηβείας εγκαταλείπουν τις σπουδές τους. Ανεπαρκής ή λανθασμένη παιδαγωγική προσέγγιση δημιουργεί αρνητικό υπόβαθρο στον ψυχικό κόσμο αυτών των παιδιών, επειδή καταπιέζεται η ανάπτυξη των υψηλών νοητικών τους ικανοτήτων.
Υπάρχουν άλλα παιδιά που είναι επιμελή, ευσυνείδητα, που δεν μπορούν όμως να προσαρμοσθούν στους ρυθμούς της τάξης ή της ομάδας τους. Δυσκολεύονται εκεί που οι άλλοι, που δεν είναι ανώτεροί τους, μα που είναι απλώς διαφορετικοί, τελειώνουν εύκολα το έργο τους. Στα «αισθητηριακά παιδιά», οι αισθήσεις τους μοιάζουν με κεραίες, που τους συνδέουν με τον κόσμο και που τους φέρνουν άφθονες εικόνες, στις οποίες δεν μπορούν πάντοτε να δώσουν μια μορφή και δεν μπορούν να τις εκφράσουν.
Τα παιδιά αυτά δεν είναι φυγόπονα, ούτε αφηρημένα, ούτε απρόσεκτα. Ωστόσο τις περισσότερες φορές «σέρνονται» στην ουρά της τάξης. Έχουν ανάγκη, περισσότερο από άλλα παιδιά, από μια ατμόσφαιρα χαρούμενη και γεμάτη κατανόηση,  που προσφέρει η μάθηση μέσα από το θεατρικό παιχνίδι, το παιχνίδι. Αντίθετα δε μπορούν να λειτουργήσουν σε ατμόσφαιρα αδιαφορίας και αυστηρότητας. Επίσης, έχουν ανάγκη από μια αφομοιώσιμη διδασκαλία, όπου θα χρησιμοποιηθούν τα εξαίρετα όργανα που διαθέτουν, οι αισθήσεις τους, χωρίς να νιώθουν πώς βαραίνει επάνω τους ο καταναγκασμός της ώρας.
Άλλα παιδιά κατηγορούνται ότι είναι τεμπέλικα. Είτε να ντυθούν πρόκειται, είτε να διαβάσουν τα μαθήματά τους, δεν τελειώνουν ποτέ. Μερικά από τα παιδιά αυτά δεν είναι σίγουρα για τον εαυτό τους, βασανίζονται από ένα αίσθημα κατωτερότητας. Από έλλειψη εμπιστοσύνης στον εαυτό τους, γεμίζουν το χρόνο με μικρολεπτομέρειες, που  τους φαίνονται απαραίτητες. Άλλα παιδιά αργούν να τελειώσουν, γιατί φοβούνται τη συμμετοχή τους σε καινούριες δραστηριότητες. Και άλλα απ’ αυτά, επαναπαύονται ότι κάποιος άλλος θα φέρει σε πέρας την εργασία.  Η ενθάρρυνση να αναλάβουν πρωτοβουλίες μέσα στην ομάδα και να μπορέσουν να τελειώσουν στην αρχή απλές εργασίες και στη συνέχεια πιο σύνθετες, είναι ο μόνος τρόπος  να  ξεφύγουν, χωρίς  να το καταλάβουν, από τη δυσκολία,  αποκτώντας  βαθμιαία εγρήγορση και αφύπνιση του ενδιαφέροντός τους για  πραγματική μάθηση.
Μια άλλη κατηγορία είναι τα παιδιά που οι γονείς τους είναι υπέρμετρα φιλόδοξοι και αυτά με τη σειρά τους με διάφορες προσπάθειες, τις περισσότερες φορές επιτυχείς, αγωνίζονται να ικανοποιήσουν τις αυξημένες απαιτήσεις που έχουν γι’ αυτά οι γονείς τους. Στα παιδιά αυτά κάθε επιτυχία των συμμαθητών τους, διεγείρει στη ψυχή τους φόβο και φθόνο. Μικρή δε τυχαία αποτυχία, τα οδηγεί σε απογοήτευση  και σε εκδηλώσεις αντικοινωνικές. Και οι μέχρι τότε έπαινοι από τους γονείς μετατρέπονται σε επίπληξη και προσβολή και από εκείνη τη στιγμή υπάρχει η πιθανότητα η κατάσταση προόδου των παιδιών να μεταβληθεί απότομα.
Σύγκλιση μεταξύ του ατομικού και κοινωνικού «εγώ», δε θα υπάρξει παρά μόνο σε μια τάξη,όπου επικρατεί το ομαδικό πνεύμα και που επιτυγχάνεται το «εγώ» να γίνει «εμείς», με σκοπό την πραγμάτωση στόχων που έθεσε η ομάδα.
Παιδιά επίσης, που θέλουν να μεγαλώσουν την ταυτότητα τους, απαντώντας σε κάθε ερώτηση που θέτει ο δάσκαλος, απλά για να απαντήσουν και με αυτό τον τρόπο να κάνουν αισθητή την παρουσία τους, συναντά συχνά  κάποιος μέσα σε μια τάξη. Η απάντηση που δίνουν, τις περισσότερες φορές είναι άστοχη. Όταν θα δουλέψουν σε ομάδα, η οποία εκ των πραγμάτων δεν επιτρέπει αύξηση ταυτότητας κανενός μέλους της και αντιθέτως περιορίζει αυτές τις εξάρσεις, λόγω της συνεργασίας που επιβάλλει και της κοινής συνεισφοράς, θα βοηθηθούν ώστε να τοποθετήσουν τον εαυτό τους  στα σωστά πλαίσια.
Τέλος, μέσα σε κάθε τάξη υπάρχουν και παιδιά που προέρχονται από οικογένειες που τα υπερπροστατεύουν. Τα παιδιά αυτά ενώ γνωρίζουν, απομονώνονται, είναι δειλά και δε συμμετέχουν  όσο πρέπει σε καμιά δραστηριότητα, γιατί βρίσκονται έξω από την προστατευτική ασπίδα των γονέων τους και αισθάνονται  ευάλωτα. Αυτή η λανθασμένη εντύπωση θα μπορέσει να καταπολεμηθεί, μέσα από τις αρχές που διέπουν τη συνεργατική μάθηση και θα μπορέσουν οι μαθητές να αποκτήσουν την απαιτούμενη αυτοπεποίθηση και θα πετύχουν έτσι να απομακρυνθούν από τον κλοιό του γονικού εγκλωβισμού.
Όλοι αυτοί είναι οι μαθητές μας…τόσο ίδιοι, αφού είναι τα παιδιά μας, αλλά και τόσο διαφορετικοί… Όλοι μπορούν όμως να μάθουν όταν εργαστούν στο “εμείς”!!!