Τι μαθαίνουν στο νηπιαγωγείο;

Πολλοί γονείς προβληματίζονται για το τι πρέπει να ξέρει το παιδί τους πριν πάει στο δημοτικό. Έτσι, κάποιοι περισσότερο βιαστικοί τού μαθαίνουν γραφή και ανάγνωση πριν γίνει 6 χρόνων. Αναρωτιούνται, μάλιστα, αν στο νηπιαγωγείο θα μάθει κάποια πράγματα ή αν αυτός ο χώρος θα λειτουργήσει απλά ως φορέας κοινωνικοποίησης. Τελικά, τι πρέπει να προσδοκούν οι γονείς από την προσχολική αγωγή; Της Σπυριδούλας Δράκου, νηπιαγωγού-καθηγήτριας ΙΕΚ Ξυνή Για πολλά χρόνια, η προσχολική αγωγή δεν είχε αποκτήσει τη βαρύτητα που αρμόζει σε μια τόσο σημαντική βαθμίδα εκπαίδευσης, η οποία συμβάλλει καθοριστικά στην ανάπτυξη του παιδιού. Για τους περισσότερους γονείς, η προσχολική εκπαίδευση ήταν μέρος της φύλαξης των παιδιών, όπου έπαιρναν μέρος σε δραστηριότητες και παιχνίδια. Η έλλειψη γνωστικών αντικειμένων στην προσχολική αγωγή, με την έννοια των διακριτών μαθημάτων, όπως οι γονείς τα αντιλαμβάνονται στο δημοτικό σχολείο, τροφοδοτούσε τη συγκεκριμένη νοοτροπία και έκανε το έργο του εκπαιδευτικού της προσχολικής αγωγής μη ορατό και μετρήσιμο. Νοοτροπία που, δυστυχώς, υφίσταται και στις μέρες μας, και εκφράζεται ανάγλυφα από την ερώτηση «τι έμαθες σήμερα;». Για τους γονείς, η γρήγορη κατάκτηση γνώσεων εξακολουθεί να αποτελεί έργο πρωταρχικής σημασίας του σχολείου. Έτσι, θεωρούν την προσχολική αγωγή ως βαθμίδα προετοιμασίας για τη μετάβαση στο δημοτικό σχολείο, αναγκάζοντας συχνά τους εκπαιδευτικούς της προσχολικής αγωγής να προβαίνουν στην πρώιμη διδασκαλία, κυρίως της γραφής και της αρίθμησης, συμπληρώνοντας τετράδια ασκήσεων που υπάρχουν στο εμπόριο, και να ακυρώνουν με αυτόν τον τρόπο την αυτονομία και το έργο της προσχολικής εκπαίδευσης. Παράθυρα ευκαιριών στην προσχολική εκπαίδευση Τα πορίσματα των ερευνών στον χώρο της ψυχολογίας, της παιδαγωγικής και των επιστημών που ασχολούνται με τη μελέτη του εγκεφάλου μάς δίνουν νέες γνώσεις για τις νοητικές λειτουργίες και τη βαθύτατη επίδραση που ασκεί αφενός το περιβάλλον και αφετέρου τα ερεθίσματα στην αξιοποίηση του δυναμικού των παιδιών της προσχολικής ηλικίας. Τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας μπορούν να αναπτύξουν πολύ περισσότερες δεξιότητες και ικανότητες αν τους δοθούν τα κατάλληλα ερεθίσματα και οι εμπειρίες κατά τη διάρκεια της «κρίσιμης περιόδου», αρκεί η εκπαίδευση να εκμεταλλευτεί τις «κρίσιμες περιόδους» ή τα «παράθυρα ευκαιριών», σύμφωνα με τον Gardner. Έτσι, η προσχολική εκπαίδευση αναδεικνύεται βασικός συντελεστής ανάπτυξης, ο οποίος επηρεάζει τη μετέπειτα γνωστική εξέλιξη του παιδιού. Οι μεταβολές σε όλους τους τομείς επηρεάζουν κατά πολύ την προσχολική αγωγή και το νηπιαγωγείο σε παγκόσμιο επίπεδο. Αλλάζουν τον ρόλο, τη δομή και τη σχέση του με τις άλλες βαθμίδες της εκπαίδευσης. Η αλλαγή στη φιλοσοφία του σύγχρονου εκπαιδευτικού συστήματος συνοδεύτηκε με την αλλαγή βιβλίων και αναλυτικών προγραμμάτων, προβάλλοντας τη διαθεματικότητα ως διδακτική μεθοδολογία για την κατάκτηση της γνώσης, σύμφωνα με την οποία η γνώση αντιμετωπίζεται ως ολότητα. Νηπιαγωγείο: Nαι στον πειραματισμό Το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Πρόγραμματος Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) για το νηπιαγωγείο υποστηρίζει την εφαρμογή της διαθεματικότητας. Παρουσιάζει, μάλιστα, σχέδια εργασίας, projects και αναπτυξιακά προγράμματα για τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας, τα οποία στηρίζονται στη γνώση για το πώς μαθαίνουν και αναπτύσσονται τα παιδιά, και προβάλλει το παιχνίδι ως κύριο άξονα της μαθησιακής διαδικασίας. Σύμφωνα με το ΔΕΠΠΣ, «στο νηπιαγωγείο δεν υπάρχει τυποποιημένη πορεία στη μάθηση. Το διδακτικό περιβάλλον προσφέρεται για πειραματισμό, προσεγγίσεις εννοιών, ελκυστικές δραστηριότητες. Δίνεται έμφαση στη διαδικασία, χωρίς να παραγνωρίζεται η σπουδαιότητα των γνώσεων που προϋποθέτουν και παράγουν οι διαδικασίες». Το σύγχρονο νηπιαγωγείο δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά να πάρουν μέρος στη μελέτη ενός θέματος και τα εφοδιάζει με πλείστες γνώσεις, δεξιότητες, αξίες και στάσεις. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα Ένα σχέδιο εργασίας, με τίτλο «η συνοικία μας», προσφέρεται για παρατήρηση και διερεύνηση. Ο σύγχρονος τρόπος εκπαίδευσης για πρώτη φορά καλεί τα παιδιά σε συνεργασία με τον εκπαιδευτικό, έτσι ώστε από κοινού να μελετήσουν συστηματικά το θέμα, να ανακαλύψουν τι τα ενδιαφέρει περισσότερο, να διατυπώσουν τις απόψεις  και τις προτάσεις τους για το πώς θα ερευνήσουν το θέμα, στο πλαίσιο ενός μαθησιακού περιβάλλοντος που ενθαρρύνει τη διερεύνηση και την κοινωνική αλληλεπίδραση. Ένα περιβάλλον που τα αποδέχεται σαν μικρούς εξερευνητές και σέβεται τις ανάγκες τους, καλλιεργώντας με αυτόν τον τρόπο την αυτοπεποίθηση, την αυτοπειθαρχία, την υπευθυνότητα, την αυτοεκτίμηση, τη θετική αυτοεικόνα τους. Με λίγα λόγια, καλλιεργώντας βασικές κοινωνικές δεξιότητες, απαραίτητες για την ψυχική  υγεία και την εξέλιξή τους. Τα παιδιά θα αφηγηθούν τις εμπειρίες τους από τη γειτονία στην οποία ζουν, θα μιλήσουν για τα σπίτια και τις αυλές τους, για τη χρησιμότητά τους και για το πώς χτίζονται, θα ανακαλύψουν το μέγεθος και την ονομασία της συνοικίας τους, τον δήμο όπου ανήκει, θα την αναζητήσουν στον χάρτη, θα φτιάξουν τον δικό τους χάρτη, θα αντλήσουν πληροφορίες από τους γονείς τους, από βιβλία, από το διαδίκτυο, θα ανακαλύψουν μέρη της συνοικίας που όλοι μοιραζόμαστε (παιδότοποι, ναοί, δρόμο, χώροι ψυχαγωγίας), θα πληροφορηθούν για τα προβλήματα που υπάρχουν (πεζοδρόμια, έλλειψη πρασίνου), θα επισκεφτούν εμπορικά καταστήματα με τους γονείς τους ή τον δάσκαλό τους και θα προβούν σε καταγραφή των προϊόντων, θα μιλήσουν για τους ανθρώπους που μένουν στη συνοικία (από πού ήρθαν, πόσοι πολλοί είναι, τι δουλειές κάνουν), για τη ζωή τα παλιά χρόνια και σήμερα, θα αναζητήσουν κείμενα που σχετίζονται με το θέμα, θα εκφραστούν με εικαστικές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες κ.λπ. Εάν, λοιπόν, το ζητούμενο στην εκπαίδευση είναι να προσφέρει στους μαθητές νέες δυνατότητες σκέψης, κρίσης, δράσης και αντιμετώπισης της πραγματικότητας, να δημιουργήσει τον μαθητή αλλά και τον πολίτη του αύριο, ο οποίος θα μπορεί να συμβιώνει, να συνεργάζεται αρμονικά με τον άλλον και να έχει θετική στάση απέναντι στη «διά βίου μάθηση», τότε η προσχολική εκπαίδευση έχει πετύχει τον στόχο της. Tags: νηπιαγωγείο και μάθηση προσχολική αγωγή