ΟΜΑΛΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ

Η έναρξη του δημοτικού σχολείου θεωρείται μετάβαση ζωής για τα παιδιά και τις οικογένειες τους. Είναι περίοδος σημαντικών αλλαγών που προκαλεί άγχος αλλά και συγκινήσεις. Η έλλειψη συνέχειας και σταθερότητας μεταξύ του προγράμματος του Νηπιαγωγείου και της Α΄ Δημοτικού -ιδιαίτερα στην οργάνωση του χώρου- και ο διαφορετικός τρόπος διεξαγωγής της εκπαιδευτικής διαδικασίας δημιουργεί ιδιαίτερα προβλήματα στην ομαλή μετάβαση των παιδιών. Αυτή η ασυνέχεια δημιουργεί ιδιαίτερο άγχος στα παιδιά που δυσκολεύει την προσαρμογή τους στο δημοτικό σχολείο και την ευρύτερη πρόοδό και πολλές φορές επιτείνεται από τους  γονείς .

Για το ξεπέρασμα των δυσκολιών που παρατηρούνται κατά τη μετάβαση των παιδιών στο δημοτικό σχολείο είναι σημαντικό όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς εκπαιδευτικοί, γονείς και παιδιά να συνεργαστούν προς την επίτευξη του κοινού σκοπού, έχοντας στο νου δύο βασικές αρχές:

* Αρχή της συνεργατικότητας: περιλαμβάνει τη συνεργασία νηπιαγωγείου και δημοτικού σχολείου, τη συνεργασία νηπιαγωγείου γονέων, τη συνεργασία με άλλους φορείς κοινωνικοποίησης των παιδιών εκτός σχολείου. 

* Αρχή της «συνέχειας»: η τήρηση των αρχών της «συνέχειας», αποτελεί προϋπόθεση της αρμονικής ανάπτυξης του νηπίου. Το νήπιο δέχεται την επίδραση της οικογένειας, της παράλληλης εκπαίδευσης που προέρχεται από τα μαζικά μέσα ενημέρωσης και της συστηματικής αγωγής. Αυτοί οι παράγοντες επηρεάζουν την ψυχολογία και τη συμπεριφορά του, συμβάλλουν στη διανοητική ανάπτυξη και στη διάπλαση του χαρακτήρα του και γενικά διαμορφώνουν την προσωπικότητά του.

Η δημιουργία σύνδεσης νηπιαγωγείου – δημοτικού σχολείου και η συμμετοχή των παιδιών σε προγράμματα μετάβασης, συμβάλει θετικά στην ομαλή προσαρμογή των παιδιών στο δημοτικό σχολείο. Η λέξη «πρόγραμμα», στην περίπτωση αυτή, αναφέρεται σε μια σειρά δράσεων – δραστηριοτήτων που οργανώνονται από τους εκπαιδευτικούς, με βάση τις συγκεκριμένες ανάγκες κάθε νηπιαγωγείου –δημοτικού σχολείου και σε συνεργασία με τα παιδιά, τους γονείς και μέλη της κοινότητας.

Στόχοι των δράσεων.
•    Να γνωρίσουν τα νήπια τους χώρους και τα πρόσωπα του Δημοτικού Σχολείου.
•    Να εξοικειωθούν με τις εκπαιδευτικές μεθόδους και δραστηριότητες της Α’ Δημοτικού.
•    Η ανάπτυξη συνεργασίας μεταξύ δασκάλων και νηπιαγωγών με την ανταλλαγή εμπειριών και με τον από κοινού σχεδιασμό δραστηριοτήτων.
•    Η ενημέρωση των γονέων και η ευαισθητοποίησή τους για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά κατά τη σχολική μετάβαση και η εφαρμογή μέτρων στήριξής τους.
•    Η έγκαιρη διάγνωση νηπίων με μαθησιακές ή άλλες δυσκολίες.

Περιεχόμενο των δράσεων.
•    Επισκέψεις γνωριμίας και εξοικείωσης των παιδιών του Νηπιαγωγείου με τους χώρους και τα πρόσωπα του Δημοτικού Σχολείου.
•    Επισκέψεις γνωριμίας και εξοικείωσης με τις εκπαιδευτικές μεθόδους και τις δραστηριότητες του Δημοτικού Σχολείου.
•    Οργάνωση και πραγματοποίηση κοινών εκπαιδευτικών δράσεων των νηπίων με τους μαθητές της Α΄ Δημοτικού.
•    Δράσεις για την έγκαιρη διάγνωση μαθησιακών και άλλων δυσκολιών και την εφαρμογή μέτρων στήριξης των νηπίων με τη συνδρομή του ΚΕ.Δ.Δ.Υ.
•    Εμπλοκή γονέων στη διαδικασία της μετάβασης.

Στρατηγικές υλοποίησης των δράσεων.
Α΄    Επίσκεψη γνωριμίας στο Δημοτικό Σχολείο.
Στόχος: η βιωματική επαφή των νηπίων με τους δασκάλους, το χώρο και τα παιδιά του Δημοτικού Σχολείου. Μετά από συνεννόηση με το Διευθυντή του Δημοτικού Σχολείου.
Β΄    Παρατήρηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας της Α΄ Δημοτικού από παιδιά του Νηπιαγωγείου.
Στόχος : η βίωση της πραγματικότητας της Α΄ τάξης μέσα από την ασφάλεια που προσφέρει η συνοδεία της/του νηπιαγωγού χωρίς να έχουν τις υποχρεώσεις του μαθητή.                                                                                                                  Σκοπός: να αισθανθούν αίσθημα σιγουριάς ότι μπορούν να τα καταφέρουν, τονώνοντας την αυτοεκτίμησή τους. Ο από κοινού σχεδιασμός των δραστηριοτήτων από το δάσκαλο και τη/το νηπιαγωγό, θα κάνει τα νήπια  να συμμετάσχουν ενεργά και να μην είναι παθητικοί θεατές. Κάθε παιδί θα μπορούσε να έχει μαζί του τετράδιο, γόμα και μολύβι και θα ενθαρρύνεται να συμμετέχει όπως μπορεί. Θετικό θα ήταν, πριν ξεκινήσει η εκπαιδευτική διαδικασία να γίνουν παιχνίδια γνωριμίας ανάμεσα στα παιδιά.
Γ΄    Επίσκεψη παιδιών της Α΄ Δημοτικού στο Νηπιαγωγείο.
Στόχος: να γνωρίσουν οι εκπαιδευτικοί της επόμενης βαθμίδας τον τρόπο οργάνωσης του χώρου του Νηπιαγωγείου και να παρακολουθήσουν τη διεξαγωγή μιας οργανωμένης δραστηριότητας σε αυτό. Να γίνει σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των νηπίων και των παιδιών της επόμενης βαθμίδας που θα αποτελέσουν σημείο αναφοράς για αυτά κατά τη μετάβαση τους στο Δημοτικό Σχολείο. Η επιλογή μιας οργανωμένης δραστηριότητας θα γίνει από κοινού και από τις/τους δύο εκπαιδευτικούς. Αντίστοιχα μπορεί η Α΄ Δημοτικού να παρακολουθήσει μια γιορτή του Νηπιαγωγείου.
Δ΄    Επιμορφωτική συνάντηση γονέων με ειδικό επιστήμονα.
Στόχος : η ενημέρωση και  ευαισθητοποίηση των γονέων για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά κατά τη μετάβασή τους στο Δημοτικό Σχολείο και η αναζήτηση τρόπων με τους οποίους μπορούν να υποστηρίξουν την ομαλή μετάβασή τους.
Ε΄    Ατομική συνάντηση εκπαιδευτικού με γονείς νηπίων.
Στόχος: η ενημέρωση των γονέων για την πρόοδο του νηπίου καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς παρουσιάζοντας δείγματα εργασιών από τον Ατομικό Φάκελο νηπίου (Portfolio). Θα αναδειχθούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του παιδιού και θα δοθούν οδηγίες για το πώς μπορούν οι γονείς να υποστηρίξουν το παιδί τους στο σπίτι.

Ενδεικτικές  δραστηριότητες.

Πριν την επίσκεψη:
    Διερεύνηση των απόψεων των παιδιών, τι γνωρίζουν για το Δημοτικό.
    Κατασκευή ενός δώρου για τα παιδιά της Α΄ Δημοτικού.

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης:
 Γνωριμία με το Διευθυντή του Σχολείου.
 Ξενάγηση στο χώρο του Σχολείου.
 Παρατήρηση και συμμετοχή στις διαδικασίες ενός μαθήματος της Α΄ Δημοτικού.
 Τα παιδιά του Νηπιαγωγείου να προσπαθούν να συμμετέχουν όσο μπορούν, αντιγράφοντας από τον πίνακα ή από τα παιδιά της Α΄ Δημοτικού.
 Στο διάλειμμα του Δημοτικού συμμετέχουν και τα παιδιά του Νηπιαγωγείου. Τα παιδιά του Νηπιαγωγείου μπορούν να πάρουν συνέντευξη από το διευθυντή, το εκπαιδευτικό προσωπικό και τα παιδιά του Δημοτικού η οποία μπορεί να μαγνητοφωνηθεί.
  Μπορεί επίσης η επίσκεψη να καταγραφεί σε βίντεο για να τη δουν την επόμενη μέρα στο Νηπιαγωγείο ή να τραβήξουν φωτογραφίες από τις δραστηριότητες.
 Παίρνουμε μαζί μας τα βιβλία της Α΄ Δημοτικού, που τοποθετούνται στη βιβλιοθήκη του Νηπιαγωγείου για να εξοικειωθούν τα παιδιά με αυτά.
Μετά την επίσκεψη:
    Συζήτηση με τα παιδιά που συμμετείχαν και περιγραφή της επίσκεψης στα προνήπια.
    Συζήτηση για το τι τους άρεσε, τι τους έκανε εντύπωση από την επίσκεψη και καταγραφή των εντυπώσεών τους.
    Τα παιδιά δείχνουν τι έγραψαν και τι ζωγράφισαν στη τάξη.
    Ζωγραφίζουν ή/ και γράφουν αυτά που τους έκαναν εντύπωση.
  Φτιάχνουμε στο Νηπιαγωγείο μια γωνιά Δημοτικού Σχολείου όπου τα παιδιά αναπαριστούν το μάθημα που παρακολούθησαν είτε οργανωμένα είτε στα πλαίσια των ελεύθερων δραστηριοτήτων.
  Φτιάχνουμε ένα βιβλίο με τα παιδιά για την επίσκεψη μας στο Δημοτικό Σχολείο που θα στηρίζεται στο φωτογραφικό υλικό της επίσκεψης.
Άλλες προτεινόμενες δραστηριότητες:
Σε συνεργασία με τη δασκάλα της Α΄ τάξης ανάπτυξη ενός μικρού σχεδίου εργασίας με  από κοινού επισκέψεις ή συζητήσεις. Για την πραγματοποίησή του καλό είναι οι ομάδες να αναλάβουν υποθέματα τα οποία θα παρουσιάσουν στις υπόλοιπες ομάδες.
 Στα πλαίσια της Ευέλικτης Ζώνης μπορούμε να διαβάσουμε ένα παραμύθι και να το σχολιάσουμε, να το δραματοποιήσομε, να το ζωγραφίσουμε κλπ. Αυτό μπορεί να γίνει με επίσκεψη της Α΄ Δημοτικού στο Νηπιαγωγείο.
Τα παιδιά της Α΄ Δημοτικού μπορούν να παρακολουθήσουν ένα μέρος του ημερήσιου προγράμματος του Νηπιαγωγείου.
Να γίνει από κοινού μια εκπαιδευτική επίσκεψη.
Να διοργανωθεί κοινή γιορτή με τη λήξη του σχολικού έτους από την Α΄ Δημοτικού και το Νηπιαγωγείο. Κάνουμε συγκέντρωση γονέων και καλούμε ειδικό επιστήμονα που συζητά με τους γονείς τρόπους με τους οποίους μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους στην προσαρμογή τους στην Α΄Δημοτικού.
Πραγματοποιούμε ατομικές συναντήσεις εκπαιδευτικού με γονείς για την παρουσίαση του Ατομικού Φακέλου νηπίου (Portfolio). Στο τέλος της χρονιάς κατά τη διάρκεια της γιορτής παρουσιάζουμε στους γονείς το πρόγραμμα και περιγράφουμε τις εντυπώσεις των παιδιών.








Οδηγίες για την οργάνωση των δράσεων.
  Ο Σύλλογος Διδασκόντων αποφασίζει τι δραστηριότητες θέλει να πραγματοποιήσει στα πλαίσια του προγράμματος. Επικοινωνία με το Διευθυντή του Δημοτικού Σχολείου και τους εκπαιδευτικούς της Α΄ τάξης για  εξήγηση των στόχων της παρέμβασης και  από κοινού εργασία στο σχεδιασμό του προγράμματος.
 Συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς της Α΄ τάξης για το τι θα κάνουν τα νήπια στη διάρκεια του μαθήματος καθώς είναι σημαντικό να συμμετάσχουν και αυτά ενεργά. Συζήτηση επί οργανωτικών  θεμάτων π.χ. επιπλέον καρέκλες, βιντεοσκόπηση ή  ηχογράφηση, φωτογραφίες κλπ.
 Τα παιδιά συμμετέχουν στο διάλειμμα του Δημοτικού, πάντα όμως με τη δική σας εποπτεία.
  Ενημέρωση γονέων για την επίσκεψη και υπογραφή Υπεύθυνων Δηλώσεων για να συμμετάσχουν τα νήπια στην επίσκεψη, αν το Νηπιαγωγείο δεν συστεγάζεται με το Δημοτικό.
Συνάδελφοι,
επειδή το θέμα της ομαλής μετάβασης των νηπίων είναι πρωταρχικής σημασίας, είναι σημαντικό, λαμβάνοντας υπόψη τον χρόνο που απομένει μέχρι τη λήξη του έτους καθώς και τις  ανάγκες των παιδιών, των γονέων και τις δικές σας, μπορείτε να επιλέξετε ή να σχεδιάσετε και να αποφασίσετε να πραγματοποιήσετε δραστηριότητες μετάβασης.                                                                                                                                               Η ομαλή μετάβαση δίνει ιδιαίτερη έμφαση τόσο στο να αποκτήσει το παιδί θετική εικόνα για τις ικανότητες του ως μαθητής όσο και να αναπτύξει θετική στάση απέναντι στο Δημοτικό Σχολείο., γι’ αυτό είναι υποχρέωση όλων μας να εργαστούμε προς αυτή την κατεύθυνση