ΙΟΥΝΙΟΣ-ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ-ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

μήνας Ιούνιος ή Ιούνης

Ονομασίες του μήνα Ιούνη

Ετυμολογία
Ιούνιος απ' τη λατινική Junius: Juno= Ήρα: Ηραίος• προς τιμήν της Ήρας.
Αττικός μήνας: ΣΚΙΡΟΦΟΡΙΩΝ (18 Ιουνίου - 16 Ιουλίου).  Ο μήνας ονομάζεται έτσι από τα Σκιροφόρια.
Λέγεται και Θεριστής, Ορνιαστής, Ερηνιαστής.
Τον Ιούνιο ξεκινούν οι μεγάλες δουλειές των γεωργών, θέρος, τρύγος, πόλεμος!

Γιορτές το μήνα Ιούνιο και έθιμα

Η γιορτή του Αι-Γιάννη τού Φανιστή, του Απορνιαστή, του Ριγανά και
του Κλήδονα είναι η πιο σπουδαία κατά τον Ιούνιο.
Γενέθλιο Ιωάννου του Προδρόμου στις  24 Ιουνίου. Το γενέθλιο συμπίπτει με τις θερινές τροπές του ηλίου. Την ημέρα αυτή «τ' Αϊ-Γιαννιού του Λιοτροπιού (Κύθνος) ή Λιτροπίου (Κύμη) ή Αλιτροπιού (Λέσβος)...», τραγουδούν
«Ο Ήλιος τρέμει
γυρίζει σαν τροχός,
είναι θαμπερός».
Πολλοί ακολουθώντας το πανάρχαιο έθιμο ανάβουν φωτιές στους δρόμους και πηδάνε πάνω απ' αυτές λέγοντας: «Αφήνω το κακό, πάω στο καλλίτερο».
Οι αρχαίοι γύρω από τις καθαρτήριες πυρές που άναβαν στο Άστυ την ίδια μέρα των τροπών του Ηλίου έλεγαν: «Έφυγον κακόν, εύρον άμεινον».

Σκιροφόρια, έθιμο αρχαίων το μήνα Ιούνιο

Οι Αθηναίοι, εκτός από τις πυρές, στις 12 Σκιροφοριώνος γιόρταζαν το θερινό ηλιοτρόπιο.
Τότε ο ιερεύς του Ηλίου με την ιέρεια της Αθηνάς και του Ποσειδώνα πήγαιναν στην Αγορά, κρατώντας πολύχρωμες ομπρέλες (σκίρα) κι από κει τα Σκιροφόρια. Ο ιερέας του Ήλιου <απόγονος του Ερεχθέως> φορούσε μίτρα απαστράπτουσα, κρατούσε Ηλιοτρόπιο και χρυσή ακτινωτή μάσκα υποδυόμενος τον θεό Ήλιο.

Κλήδονας έθιμο το μήνα Ιούνιο

 Κλήδονας τ' Αϊ-Γιαννιού. Η προετοιμασία του Κλήδονα γίνεται την παραμονή της γιορτής ως εξής:
«Ένα αγόρι ή ένα κορίτσι τυχερό, που έχει δηλ. εν ζωή τους γονείς του, φέρνει από τη βρύση (ή από το πηγάδι) αμίλητο (ή βουβό ή αρπαχτικό) νερό»• και το αδειάζει σε ένα μικρό κιούπι. Τα άλλα παιδιά, νέοι και νέες που έχουν μαζευτεί, ρίχνουν στο αγγείο το ριζακάρι τους: ένα δαχτυλίδι, ένα σκουλαρίκι κ.λπ. Κατόπιν σκεπάζουν το κιούπι με ένα κόκκινο πανί, το κλειδώνουν με κλειδαριά και «το εκθέτουν τη νύχτα, για να... αστρονομιστεί.»
Το άνοιγμα του κλήδονα γίνεται το πρωί «Βγαίνοντας ο Ήλιος».

Ιούνιος

Λέγεται και Κερασάρης, γιατί τότε ωριμάζουν τα κεράσια.

Τ' Αϊγιαννού (Τα Γενέθλια Ιωάννου του Προδρόμου και Βαπτιστή — Κλήδονας)

Ο Κλήδονας είναι πανάρχαιο και πανελλήνιο έθιμο. Μαντική τελετή των κοριτσιών. Την παραμονή, στο βασίλεμα ήλιου, τα κορίτσια και πολλές γυναίκες συγκεντρώνονται κατά μαχαλάδες στα ψηλότερα κοντινά μέρη του χωριού στην Ουρτζίκα (Φτελιά), στην Τσιούμα (Τούμπα) και πηγαίνουν τραγουδώντας να μάσουν γιαννάκια (λουλούδια ασπροκόκκινα, φουντωτά και μυρουδάτα, που φυτρώνουν στις πλαγιές και λέγονται έτσι γιατί ανθίζουν τ' Αϊγιαννιού. Τα λένε και σταυροβότανα) και άλλα λουλούδια απ' τ' απέραντα και μυρωμένα λιβάδια. Κόβουν, χορεύουν και τραγουδούν:


παροιμιες

• Από την αρχή του θεριστή, του δρεπανιού μας η γιορτή.
• Από το θέρος ως τις ελιές, δεν απολείπουν οι δουλειές.
• Γενάρη πίνουν το κρασί, το Θεριστή το ξίδι. [δηλ. Το κρασί που μπαίνει στα βαρέλια τον Οκτώβρη , ωριμάζει το Γενάρη αλλά τον Ιούνιο έχει γίνει πια ξίδι]
• Θέρος, τρύγος, πόλεμος ....και στο αλώνισμα χαρές!
• Θέρος, τρύγος, πόλεμος, στασιό δεν έχουν. [δηλ. Ο θερισμός, ο τρύγος και ο πόλεμος δεν επιτρέπουν ξεκούραση, μέχρι να τελειώσουν]
• Θέρος, τρύγος, πόλεμος, αποσταμό δεν έχουν.
• Μάρτης έβρεχε, θεριστής εχαίρονταν.
• Μάρτης έβρεχε, θεριστής τραγούδαγε.
• Μη σε γελάσει ο βάτραχος και το χελιδονάκι, αν δε λαλήσει ο τζίτζικας, δεν είν' καλοκαιράκι.
• Πρωτόλη (Ιούνιε), Δευτερόλη (Ιούλιε) μου, φτωχολογιάς ελπίδα.
• Το τραγούδι του Θεριστή, η χαρά του Αλωνιστή.
• Τον Ιούνιο αφήνουν το δρεπάνι και σπέρνουν το ρεπάνι.