Παπαγιάννη Αικατερίνη Ειδικότητα ΠΕ 60, 2ο Νηπιαγωγείο Σοφάδων
Χρυσίδου Σταματία Ειδικότητα ΠΕ 60, 4ο Νηπιαγωγείο Καρδίτσας
Διδακτικό Σενάριο για το Νηπιαγωγείο,
στη Γλώσσα, στα Μαθηματικά και στα
Εικαστικά με τη χρήση των ΤΠΕ
«ΜΕΡΑ / ΝΥΧΤΑ»
1.1. ΤΙΤΛΟΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
Θέμα: «ΜΕΡΑ / ΝΥΧΤΑ»
1.2. ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ
Στο διδακτικό σενάριο που παρουσιάζεται αναλυτικά παρακάτω εμπλέκονται πολλά γνωστικά αντικείμενα όπως: Γλώσσα, Μαθηματικά, Εικαστικά και Πληροφορική.
Το σενάριο οργανώθηκε γύρω από «θέματα» που ενδιαφέρουν και είναι παιδαγωγικά κατάλληλα για τα παιδιά. Οι δραστηριότητες που θα αναπτυχθούν ευνοούν την επικοινωνία τη χρήση της τεχνολογίας, τη συγκέντρωση πληροφοριών και γνώσεων που συνδέονται με τη γλώσσα μέσα σε ένα αποτελεσματικό μαθησιακό περιβάλλον που προωθεί τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις.
1.3. ΤΑΞΕΙΣ ΣΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ
Το σενάριο απευθύνεται σε παιδιά προσχολικής ηλικίας.
1.4. ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
Το σενάριο στηρίζεται στις αρχές του εποικοδομητισμού και στις κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες του Vygotsky. Στόχος της μάθησης είναι η τροποποίηση των προυπαρχουσών γνώσεων. Στόχος της διδασκαλίας είναι η δημιουργία κατάλληλου και πλούσιου περιβάλλοντος με το οποίο αλληλεπιδρούν οι μαθητές. Η μάθηση λαμβάνει χώρα μέσα από δραστηριότητες διερεύνησης, ανακάλυψης, έρευνας-πειραματισμού και επίλυσης προβλημάτων. Το σενάριο στηρίζεται στο πλαίσιο της παιδαγωγικής της αλληλεπίδρασης όπου τα παιδιά ενθαρρύνονται να εκφράζουν, να ανταλλάσσουν και να αντιπαραθέτουν τις ιδέες τους, να εντοπίζουν προβλήματα, να θέτουν ερωτήσεις, να κάνουν προβλέψεις, να αναζητούν απαντήσεις και να τις ελέγχουν καθώς δουλεύουν ομαδοσυνεργατικά και σε ένα υποστηρικτικό πλαίσιο βασιζόμενο στον κοινωνικό εποικοδομητισμό, στη διερευνητική-ανακαλυπτική μάθηση και εμπειρική-βιωματική προσέγγιση.
1.5. ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΜΕ ΤΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Το σενάριο είναι συμβατό με το Αναλυτικό Πρόγραμμα του Νηπιαγωγείου (ΔΕΠΠΣ, 2003) το οποίο προτείνει τις λεγόμενες θεματικές προσεγγίσεις που έχοντας ως κεντρικό άξονά το θέμα «μέρα- νύχτα», εξακτινώνεται και ταυτόχρονα αλληλεπιδρά με τα προγράμματα σχεδιασμού και ανάπτυξης δραστηριοτήτων των Μαθηματικών, της Γλώσσας , των Εικαστικών και της τεχνολογίας προάγοντας κατά αυτόν τον τρόπο την ολόπλευρη σωματική, συναισθηματική, νοητική και κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού. Ο Η/Υ χρησιμοποιείται ως εργαλείο ανακάλυψης, δηµιουργίας και έκφρασης στο πλαίσιο των καθηµερινών, συλλογικών τους δραστηριοτήτων.
Οι δραστηριότητες του σεναρίου θα πρέπει να πραγματοποιηθούν στην τάξη. Οι μαθητές/-τριες κατανέμονται σε ανομοιογενείς ομάδες των τριών ατόμων ανά υπολογιστή. Οι δραστηριότητες γίνονται σε ομάδες τόσο στον υπολογιστή, όσο και με συμβατικό υλικό (π.χ. ψάχνει σε περιοδικά και εγκυκλοπαίδειες ) στο σύνολο της τάξης.
1.7. ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ
Τα λογισμικά που θα χρησιμοποιηθούν είναι: Το λογισμικό Kidspiration είναι κατάλληλο για τη διδακτική υποστήριξη πολλών μαθημάτων καθώς περιλαμβάνει αρκετά εργαλεία με τα οποία η διδασκαλία ξεφεύγει από τον παραδοσιακό λεκτικό τρόπο παρουσίασης και γίνεται πολυτροπική με ταυτόχρονη ανάμειξη γραφικών, εικόνας και ήχου. Τα παιδιά του νηπιαγωγείου πρέπει να γνωρίζουν καλά τη χρήση του ποντικιού και τη λειτουργία drag and drop (σύρε κι άσε). Το λογισμικό Google Earth μας επιτρέπει να μεταβαίνουμε οπουδήποτε στη γη και να βλέπουμε δορυφορικές εικόνες, χάρτες, έδαφος, τρισδιάστατα κτίρια, από γαλαξίες στο μακρινό διάστημα μέχρι φαράγγια στον ωκεανό. Καθώς γυρίζει η γη, πατάμε το κουμπάκι με τον ήλιο και εκεί τα παιδιά μπορούν να δουν την προσομοίωση της εναλλαγής Μέρας-Νύχτας και να κατανοήσουν τη διαδικασία. Το λογισμικό Natural Art είναι λογισμικό ανοικτού τύπου, που σημαίνει ότι επιδέχεται μεταβολές του περιεχομένου του από τον χρήστη. Είναι ένα ανοιχτό εκπαιδευτικό εργαλείο με τα εποικοδομητικά κριτήρια ενός εκπαιδευτικού λογισμικού(αυθεντικότητα, πολλαπλότητα, πλαίσιο στήριξης) που μπορεί να γίνει πολύτιμο γνωστικό εργαλείο στα χέρια των μαθητών/τριών. Μέσα από ένα χαρούμενο και δημιουργικό περιβάλλον ωθεί σε ενεργητική δράση το μαθητή/-τρια και καλλιεργεί τη δημιουργική σκέψη, προϊόν διεπίδρασης μαθητή-υπολογιστή. Φυλλομετρητής ιστού (Διαδίκτυο), πρόκειται για λογισμικό εφαρμογών, το οποίο θα χρησιμοποιήσουν τα παιδιά για να περιηγηθούν σε ιστοσελίδες του παγκόσμιου ιστού. Ο Φυλλομετρητής ιστοσελίδων είναι ένα λογισμικό που επιτρέπει στο χρήστη του να προβάλλει και να αλληλεπιδρά με διάφορες μορφές πληροφορίας.
1.8. ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ
§ Θα πρέπει να έχουν ήδη εγκατασταθεί τα εκπαιδευτικά λογισμικά στον Η/Υ της
τάξης.
§ Θα πρέπει να έχει γίνει προηγούμενη επίδειξη-χρήση των λογισμικών στους
μαθητές/-τριες.
§ Θα πρέπει να υπάρχει σκάνερ, ένας βιντεοπροβολέας, σύνδεση με το Διαδίκτυο και ένας εγκατεστημένος εκτυπωτής.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΔΑΣΚΑΛΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ
Ο / η εκπαιδευτικός οδηγεί σε γνωσιακά αδιέξοδα τα παιδιά, ώστε να δομήσουν νέες γνώσεις και να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο στο οποίο θα μάθουν να παρατηρούν, να ερμηνεύουν και να προβλέπουν. Τα παρακινεί, στέκει βοηθός και συμπαραστάτης τους κατά την εκτέλεση των δραστηριοτήτων. Ενθαρρύνει και συμβάλλει στην πρόοδο των εργασιών. Ενδιαφέρεται να συμμετέχουν όλα τα παιδιά στη διαδικασία.(Κεφ.2. Ο ρόλος του/ της εκπαιδευτικού. Οδηγός Νηπ/γού 2006).
Τα παιδιά συζητούν, αποφασίζουν, δημιουργούν. Το καθένα μόνο και με την ομάδα του ασχολείται με τη δημιουργία του. Στο τέλος το υλικό συμπτύσσεται και παρουσιάζεται.
(ΓΛΩΣΣΑ – ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ- ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ )
Στο χώρο του νηπιαγωγείου θα πρέπει να διαμορφώνονται ποικίλες επικοινωνιακές καταστάσεις, ώστε τα παιδιά από την αρχή να ενθαρρύνονται να παίρνουν το λόγο για:
1. ΓΝΩΣΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
ΓΛΩΣΣΑ:
Α. Να αναζητήσουν πληροφορίες για τις φάσεις της Σελήνης και να βρούν εικόνες για τη νύχτα-ημέρα ώστε να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους(Διαδίκτυο).
Β. Να ανακαλύψουν τις όψεις της γης κατά τη μέρα και τη νύχτα(Google Earth).
Γ. Να αποκτήσουν φωνολογική επίγνωση και να διακρίνουν τα φωνήματα ως
συστατικά των λέξεων και να συνειδητοποιήσουν ότι ο γραπτός λόγος είναι αναπαράσταση της γλώσσας και η εικόνα είναι αναπαράσταση του κόσμου(Kidspiration).
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ:
Δ. Να μετρήσουν και να κατανοήσουν την έννοια της πληθικότητας (Kidspiration).
Ε. Να ομαδοποιούν(Kidspiration).
ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ:
ΣΤ. Να εκφραστούν δημιουργικά μέσα από διάφορες εικαστικές δραστηριότητες καλλιεργώντας την αισθητική τους αντίληψη και αναπτύσσοντας τη φαντασία τους. (Revelation Natural Art).
2. ΣΤΟΧΟΙ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
Α. Να κατανοήσουν την αξία της ομαδικής εργασίας και την ανακάλυψη μέσα από τη συνεργατική μάθηση.
Β. Να αναπτύξουν τις αναγκαίες μεταγνωσιακές δεξιότητες.
Γ. Να αυτενεργούν, να πειραματίζονται, να ακολουθούν οδηγίες και να επαναλαμβάνουν διαδικασίες με τη μέθοδο της αυτοκαθοδήγησης.
3. ΣΤΟΧΟΙ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ
Α. Να αποκτήσουν θετική στάση ως προς τη χρήση των νέων τεχνολογιών.
(παιδί και πληροφορική)
Β. Να αναπτύξουν δεξιότητες αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών ως εργαλείων για διερευνήσεις, αναζητήσεις, παραγωγές.
Γ. Να ζωγραφίσουν με εναλλακτικούς τρόπους χρησιμοποιώντας το πρόγραμμα ζωγραφικής Revelation Natural Art.
Δ. Να μάθουν να χρησιμοποιούν το λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης.
Ε. Να εξοικειωθούν με τη χρήση του λογισμικού Google Earth.
1.10. ΕΚΤΙΜΩΜΕΝΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ
Η διάρκεια των δραστηριοτήτων του σεναρίου υπολογίζεται σε τρεις (3) διδακτικές ώρες και αυξομειώνεται ανάλογα με το ενδιαφέρον των παιδιών.
2. ΤO ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΣΕΝΑΡΙΟ
Η επιλογή του συγκεκριμένου σεναρίου έγινε για τρεις βασικούς λόγους: Ο πρώτος αναφέρεται στο ενδιαφέρον των παιδιών για την εναλλαγή μέρας-νύχτας, ο δεύτερος στο ότι με τη χρήση των ΤΠΕ έρχονται σε επαφή με ένα νέο τρόπο ανακάλυψης γνώσης ξεχωριστό από το συμβατικό τρόπο και ο τρίτος αναδεικνύει τη σημασία της συνεργατικότητας και της συνδημιουργίας. Με αφορμή την ιστορία «πως χώρισε η μέρα με τη νύχτα» εξηγούμε στα παιδιά την εναλλαγή μέρας – νύχτας. Συζητάμε στην παρεούλα μας τι γνωρίζουν σχετικά με το θέμα και παροτρύνουμε τα παιδιά να διατυπώσουν σκέψεις, να αποκαλύψουν γνώσεις και να εκφράσουν αντιλήψεις.
2.1 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1η Διδακτική ώρα (1ος, 2ος & 3ος στόχος διδ/λίας).
Για την επίτευξη του 1ου στόχου διδασκαλίας την πρώτη διδακτική ώρα θα πραγματοποιηθούν οι παρακάτω παιδαγωγικές δραστηριότητες:
Ο/η εκπαιδευτικός χωρίζει τα παιδιά σε ανομοιογενείς ομάδες των 2-3 παιδιών και κάθε ομάδα αναλαμβάνει να βρει εικόνες σχετικά με την μέρα-νύχτα και τις φάσεις της σελήνης χρησιμοποιώντας στο διαδίκτυο τη μηχανή αναζήτησης www.google.gr. Στη συνέχεια αποθηκεύουν τις εικόνες και τις εκτυπώνουν.
 |
 |
Για την επίτευξη του 2ου στόχου διδασκαλίας θα πραγματοποιηθούν οι παρακάτω παιδαγωγικές δραστηριότητες:
Ανοίγουμε το Google Earth και δείχνουμε στα παιδιά τη γη και τους εξηγούμε το πώς περιστρέφεται.Για να δουν τα παιδιά την προσομοίωση της εναλλαγής ημέρας και νύχτας πατάμε το κουμπί με τον ήλιο.
ΝΥΧΤΑ
ΜΕΡΑ
Για την επίτευξη του 3ου στόχου διδασκαλίας θα πραγματοποιηθούν οι παρακάτω παιδαγωγικές δραστηριότητες:
Ανοίγουμε το λογισμικό Kidspiration και τα παιδιά χωρισμένα σε ομάδες θα επιλέξουν το τρίτο εικονίδιο (Open a file).
Στο έτοιμο φύλλο εργασίας που έχει δημιουργήσει η νηπιαγωγός καλούνται τα παιδιά σε ομάδες να γράψουν τις λέξεις ΜΕΡΑ και ΝΥΧΤΑ στα πλαίσια που είναι κάτω από τις αντίστοιχες εικόνες.
2η Διδακτική ώρα (4ος & 5ος στόχος διδασκαλίας)
Για την επίτευξη του 4ου και 5ου στόχου διδασκαλίας τη δεύτερη διδακτική ώρα θα πραγματοποιηθούν οι παρακάτω παιδαγωγικές δραστηριότητες:
Ανοίγουμε το λογισμικό Kidspiration και τα παιδιά ανά ομάδες κάνουν κλικ στο εικονίδιο (Open a file)
 |
Στη συνέχεια τα παιδιά ανά ομάδες εισάγουν από τη βιβλιοθήκη θεμάτων στο φύλλο που έχει διαμορφώσει η νηπιαγωγός τα αντίστοιχα σύμβολα-εικόνες(ήλιος, αστέρι, φεγγάρι) και τα τοποθετούν στο αντίστοιχο πλαίσιο για να σχηματίσουν ομάδες.
Τέλος αφού μετρήσουν, θα συμπληρώσουν στο κίτρινο πλαίσιο κάθε ομάδας τον αντίστοιχο αριθμό χρησιμοποιώντας το πληκτρολόγιο.
3η Διδακτική ώρα(6ος στόχος διδ/λίας)
Για την επίτευξη αυτού του στόχου θα πραγματοποιηθούν οι παρακάτω παιδαγωγικές δραστηριότητες:
Ανοίγουμε το πρόγραμμα Revelation Natural Art και τα παιδιά επιλέγουν πινέλα από την εργαλειοθήκη που είναι αριστερά στην οθόνη και χρώματα από τον κατάλογο εργαλείων που βρίσκεται στο κάτω άκρο της οθόνης.
Τα παιδιά αποθηκεύουν τις ζωγραφιές τους στο Portfolio και τις εκτυπώνουν .
Τα μισά παιδιά ζωγραφίζουν εικόνες σχετικές με τη ΜΕΡΑ και τα άλλα με τη ΝΥΧΤA
2.2. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
Η νηπιαγωγός αξιολογεί όλη την πορεία του σεναρίου αναφορικά με τους στόχους, την καταλληλότητα των διδακτικών στρατηγικών, την προστιθέμενη αξία των ΤΠΕ σχετικά με την ανάπτυξη αντίστοιχων ικανοτήτων στα παιδιά, το ενδιαφέρον και το είδος συμμετοχής των παιδιών καθώς και την προβλεπόμενη διάρκεια. Βασικό στοιχείο της καθολικής αποτίμησης είναι ο συνεχής αναστοχασμός σε όλη τη διάρκεια υλοποίησης που οδηγεί πολλές φορές και σε ανάλογες τροποποιήσεις.
Η αξιολόγηση σύμφωνα με το μοντέλο του Kirkpatrick θα περιλαμβάνει συνολικά ή κατά περίπτωση κάποια από τα παρακάτω:
Α) Την ανταπόκριση(reaction). Η ανταπόκριση αξιολογεί το πώς ανταποκρίθηκαν οι μαθητές στο σενάριο, δηλαδή αν τους άρεσε και αν ανταποκρίθηκε στις ανάγκες τους.. Αυτή η αξιολόγηση μπορεί να γίνει είτε προφορικά με συνεντεύξεις είτε με χρήση ερωτηματολογίου.
Β) Τη μάθηση(Learning). Κεντρικό ερώτημα: Τι έμαθαν οι μαθητές/-τριες; Γίνεται αποτίμηση των γνωστικών και μεταγνωστικών αποτελεσμάτων του σεναρίου. Η εξακρίβωση της μάθησης μπορεί να γίνει με χρήση pre- και post- test αποτίμησης γνώσης που θεωρούνται ότι καταγράφουν με αντικειμενικό τρόπο τη μάθηση κάθε εκπαιδευόμενου.
Γ) Τη Συμπεριφορά (Behavior) Κεντρικό ερώτημα: Κατά πόσο έκανε κτήμα του ο μαθητής/-τρια τη νέα γνώση και τη μετάφερε στις καθημερινές του δραστηριότητες, αλλάζοντας τη συμπεριφορά του; Η παρατήρηση της αλλαγής συμπεριφοράς είναι μια συστηματική προσέγγιση αποτίμησης της συμπεριφοράς πριν και μετά με την πάροδο ικανού χρόνου.
Δ) Αποτελέσματα (Results) Κεντρικό ερώτημα: …και σε τι ωφέλησε τελικά η νέα γνώση; Καταγράφεται η αποτίμηση του προγράμματος με όρους επιθυμητών αποτελεσμάτων π.χ., μεγαλύτερη ανταπόκριση σε δραστηριότητες, ταχύτερη εκτέλεση εργασίας, αλλαγή στάσης στο μάθημα, συνεργασία με συμμαθητές/-τριες, τόνωση ενδιαφέροντος, ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης.
ΕΠΕΚΤΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
Μοιράζουμε στα παιδιά κομμάτια ύφασμα κίτρινο για τη μέρα και μπλε για τη νύχτα, δημιουργώντας δυο ομάδες. Επιλέγουμε δυο τραγούδια για τη μέρα και τη νύχτα και ανάλογα με το τραγούδι που ακούγεται χορεύουν τα παιδιά της αντίστοιχης ομάδας.
3. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Vygotsky, L.S. (1978). Mind and society: The development of higher mental processes. Cambridge, MA: Harvard University Press. Gardner, H. (1983). Frames of Mind. New York: Basic Books Inc.
2. Ματσαγγούρας, Η. (2000), Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και μάθηση, Αθήνα: Γρηγόρης
3. Ράπτης, Α. & Ράπτη, Α.(2006), Μάθηση και Διδασκαλία στην εποχή της πληροφορίας: Ολική προσέγγιση, Τόμοι. Α &Β, Αθήνα
4. Αναλυτικό πρόγραμμα του νηπιαγωγείου (ΔΕΠΣΣ,2003)
5. Ανθολόγιο Δημοτικού α΄ τεύχος( Α΄- Β΄ τάξη)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου